تابناک کهگیلویه و بویراحمد ، مهدی مرادی ، چند روز پیش، سالگرد شهادت دکتر چمران بود. در این روز برخی اقدامات فرهنگی که در رسانهها منتشر میشد به صورت غیر مستقیم این چهره برجسته و فرمانده دوران دفاع مقدس را معرفی میکرد از جمله نمایش فیلم "چ" که روایتی از بخشی از زندگی شهید چمران و فعالیت نظامی وی در ابتدای انقلاب است.
این فیلم فارغ از فضاهای کلیشهای به صورت بسیار زیبا این شخصیت باارزش را روایت و معرفی میکند.
فردا ۴ تیر ماه سالروز حماسه "پد خندق" است، حماسهای که رزمندگان کهگیلویه و بویراحمدی نقش آفرینان برجسته ان هستند و به تبع آن باید در این استان، در سطح جامعه شرایط ویژهای را در میان مردم احساس کنیم، اما آیا احساس میکنیم؟ چند درصد مردم این استان از ماجرای حماسه پد خندق مطلع هستند؟
قصد مقصر معرفی کردن هیچ دستگاه یا مجموعهای نیست بلکه هدف چیزی فراتر از این موضوعات است و آن هم ضعف فرهنگی استان در همه اقشار از مسئولین تا مردم و بیان این نکته که متاسفانه در کلیت استان، اقدامات فرهنگ ساز وجود ندارد و یا حتی به نظر میرسد کلیت استان دچار نوعی خود کمتر بینی هستند و با وجود داشتن پتانسیلهای شخصیتی و سوژه ای، اما تحرکی برای معرفی این ظرفیتها وجود ندارد!
در مقایسه سوژههای دفاع مقدس بحث بهتر و بدتر و یا مصادره کردن نیست، اما وقتی میبینیم، در بخشی از کشور برای حماسه سازان خود اینگونه هزینه میکنند تا واقعیات این چهرههای برجسته خود را از یک فضای محلی به فضای ملی و یا حتی از فضای ملی به مرحله تثبیت و یا جهانی سازی ببرند، تاسف میخوریم که چرا برای حماسه سازان ملی کهگیلویه و بویراحمد، حتی در سطح معرفی و تثبیت محلی شخصیت این افراد، تلاش نمیشود؟
"موقعیت مهدی " یکی از فیلمهایی است که در قالب فیلم به صورتی بسیار زیبا و تاثیرگذار، به بیان روایتی از زندگی عمدتا دوران دفاع مقدس دو اعجوبه جنگ، مهدی و حمید باکری میپردازد که با تلفیقی از زندگی شخصی انها، بیننده را تا پایان فیلم پای تلویزیون نگه میدارد. به جرات میتوان گفت پس از پخش "موقعیت مهدی"، معرفی این شخصیت جنگی به گروههای مختلف جامعه به چندین برابر قبل از تولید فیلم رسیده است. ضمن اینکه در کنار معرفی این شهید به عنوان یک چهره ملی و حتی فراملی، فرهنگ مردم منطقه زادگاه وی هم تا حدودی تبلیغ میشود.
فاجعه فرهنگی برای کهگیلویه و بویراحمد زمانی بود که فیلم شهید "زرین" با عنوان "تک تیرانداز" منتشر شد! شهید عبدارسول زرین که به گردان تک نفره در جنگ شهرت پیدا کرده بود، زاده یکی از روستاهای محروم کهگیلویه و بویراحمد بود که در این فیلم حتی کوچکترین اشارهای به فرهنگ زادگاهش نشد! تا مشخص شود که وضعیت فرهنگی در این استان تا چه میزان فاجه بار است!
بیان انتقاد از این وضعیت در واقع برای کلیت استان از مسئولین تا مردم و حتی گروههای شغلی و اقتصادی و تجاری مانند بخش خصوصی، کارخانه داران، پیمانکاران است تا کمی به خود بیایند و سهم خود در معرفی و ارتقای فرهنگ حماسه پرور استان را ادا کنند.
وقتی از برخی مسئولین دلیل این همه کوتاهی پرسیده میشود، موارد متعددی مطرح میگردد. به عنوان مثال از برخی مسئولین بنیاد شهید دلیل عدم تولید فیلمی فاخر در مورد حماسه سازان کهگیلویه و بویراحمد، سوال شد که دلایلی از جمله، عدم وجود فیلمنامه قوی مطرح و گفته میشود که فراخوانهایی هم برای مواردی از سوژههای جنگی استان زده شده و حتی بحث تامین اعتبار تا ۱۰ میلیارد تومان از طرف بنیاد شهید مطرح است، اما فیلمنامه قوی موجود نیست!
یا اینکه مطرح میشود در برخی موضوعات مانند "پد خندق" روایتهای متفاوتی وجود دارد که کار انتخاب روایت صحیحتر را دشوار میکند!
و یا اینکه متاسفانه شاهد هستیم که گروههای مختلف مردمی، مانند بخشهای خصوصی در همه ردهها که از تمکن مالی خوبی هم برخوردارند، هیچگونه سهمی از معرفی و ارتقای فرهنگ استان را برای خود تعریف و تقبل نمیکنند!
همانگونه که گفته شد، دلایل متعددی برای این سهل انگاریهای فرهنگی مطرح میشود، اما به باور نگارنده، اینها همه بهانه و ناشی از سهل انگاری است به عنوان مثال، در مورد فیلمنامه، حتی اگر در استان فیلمنامه قوی نمیتوان تولید کرد، میتوان با صرف هزینهای بیشتر از فیلمنامه نویسان کشوری استفاده کرد یا در بحث تعدد روایتها، اتفاقا میتوان با برجسته کردن یک روایت با تولید یک فیلمنامه قوی، دیگر روایتها را هم در فضای انتقادی ایجاد شده به سطح جامعه رساند.
اما در مورد استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و یا به عبارت بهتر، تحریک بخش متمول مردمی در راستای ادای سهم خود برای ارتقا و معرفی فرهنگ استان به نظر میرسد نیازمند برگزاری نشستهای تخصصی با بخشهای خصوص هستیم تا از این ظرفیت برای معرفی هر چه بیشتر فرهنگ استان بهره برداری شود.
به هر جهت، فردا ۴ تیرماه سالروز حماسه پد خندق است و حتما نهادهای مرتبط، برنامههای کلیشهای برگزار خواهند کرد، اما همه میدانیم که این برنامههایی که اجرا میشوند، هیچ توفیقی در معرفی واقعیت حماسه پد خندق و اثرگذاری گسترده ندارند و نخواهند داشت و فقط میتواند یک گزارش کار در خصوص انجام وظیفه سازمانی باشد؛ بنابراین، کسانی که در سپاه، بنیاد حفظ آثار، بنیاد شهید و دیگر نهادهای مرتبط با انقلاب و حاکمیت، فعالیت میکنند باید بدانند که با کار کردن در قالب وظایف ساعتی سازمانی هیچ توفیقی در فرهنگسازی ندارند و تنها کارمند هستند و سر ساعت میروند و میآیند و حقوق میگیرند!
اگر فرماندهان سپاه فتح استان، مدیران بنیاد شهید و دیگر ارگانهای حاکمیتی توانستند کاری فاخر مانند "چ" "موقعیت مهدی " " تک تیرانداز" " تنگه ابوغریب" و فیلمهایی از این دست، تولید کنند، انوقت میتوانند در جامعه سر خود را بالا بگیرند و ادعا کنند که در مسیر انقلاب و فرهنگ انقلابی و حماسی گام برداشته اند.
و در پایان همه باید تلاش کنند تا آنچه که در مصادره شهید زرین رخ داد برای "پد خندق" تکرار نشود!