۱۶ سال از زمانی که استان همدان میزبان قدمهای مبارک مقام معظم رهبری در استان دارالمومنین و دارالمجاهدین بوده است میگذرد؛ در این سفر پربرکت مصوبههای برای رشد و توسعه استان نصیب همدان شد تا از رهگذر آن زیرساختهای همدان شکوفا و استان از رنج بیکاری رها و به اعتلای خود در بخشهای صنعت، کشاورزی و تولید و سایر شاخصهای توسعهیافتگی دست یابد؛ برخی از طرحهای مصوب این سفر پربرکت به سرانجام بهرهبرداری رسیده است، اما برخی طرحها به مانند طرح انتقال آب از سد تالوار زنجان به همدان همچنان در پیچ و خم نبود و یا کمبود اعتبارات گرفتار شده است و با افزایش زمان هزینههای ساخت و بهرهبرداری طرح را صدچندان کرده است.
به گزارش
تابناک همدان؛ هر چند در سالهای اخیر همدان به مانند استانهای دیگر «ترسالی» را تجربه میکند، اما این رویه کوتاه و مقطعی بارشها و پرآبی سدهای اکباتان، آبشینه و رودها و نهرهای جاری همدان در منابع طبیعی فقط حاصل برکت خداوندی به نام باران نیست؛ حاصل و نتیجه تحقق بخشی از اجرای طرحهای احیا و تعادلبخشی آبهای زیرزمینی با مشارکت دایمی مردم و همه نهادهای متولی این طرح است که نتیجه آن نصب موتورهای برقی، اصلاح الگوی کشت و برداشت از چاههای آب مجاز و مسدون شدن چاههای غیرمجاز با هزینههای مادی، معنوی و اجتماعی زیاد است و مشخص نیست که در سالهای پیشرو همدان همچنان شاهد بارشهای متناوب یا متوالی کنونی باشد.
پس این مطالبه اصلی و دایمی مردم همدان است که منابع آب پایدار برای شهر همدان تامین شود و مسئولان بیش از پیش، پاشنه ور کشیده قدمهای خود را استوارتر از قبل برای اتمام طرح انتقال آب از سد تالوار زنجان به همدان بردارند؛ جام جم در گفتو گو با مهندس «منصور ستوده» مدیرعامل شرکت آب منطقهای همدان آخرین وضعیت و روند اجرای این طرح را بعد از گذشت بیش از یک و نیم دهه و چشمانتظاری مردم همدان در ۱۲ شهر و بیش ۱۶۰ روستا طرح بررسی کرده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای همدان ضمن تاکید بر اینکه سالها مسئولان استان و متولیان وزرات نیرو تلاش گستردهای را برای تامین اعتبار این طرح انجام دادهاند، میگوید: امسال با این پیگیریها و تلاش مسئولان بخشهای مرتبط ۳۰ میلیاردتومان اعتبار به طرح انتقال آب از سد تالوار زنجان به همدان اختصاص دادهاند، اما اتمام طرح بیش از این مقدار اعتبار نیاز دارد و حداقل باید سالانه ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیاردتومان برای اتمام آن توسط سازمان برنامه و بودجه اختصاص داده شود یا از توان بخش خصوصی برای اتمام طرح استفاده شود.
منصور ستوده با یادآوری اینکه در ۲ سال اخیر همدان هم به پیروی از سایر استانها بارندگیهای مناسب داشته، اما به معنای داوم این بارندگیها نیست، میافزاید: امکان دارد در سالهای پیشرو همدان به مانند ۴ یا ۵ سال قبل با خشکسالی مواجه شود پس تامین آب پایدار برای شهر و استان همدان از ضرورتهای انکار ناپذیر است که سالها پیگیر آن در وزرات نیرو هستیم و باید از توان بخش خصوصی برای افزایش فعالیت طرح استفاده کنیم که سازمان برنامه و بودجه هم با رایزنی و نامهنگاری وزرات نیرو و پیگیری مداوم استاندار همدان و نماینده مردم همدان در مجلس شورای اسلامی با اجرای این طرح با این روش موافقت کرده است.
وی اظهار میکند: منظور اجرای طرح با استفاده از ماده ۵۶ و بهرهمندی از مشارکت بخش خصوصی است که طبق آن بخش خصوصی با قراردادی مشخص ساخت طرح را اجرا و بعد از رسیدن طرح به مرحله بهرهبرداری، بهرهبرداری آن را به وزرات مرتبط واگذار میکند و دولت نیز متعهد میشود که طبق قرارداد مشترک بین بخش خصوصی در بازهزمانی مشخص هزینه اجرای را با سود معقول، منطقی و قانونی به مجری طرح در بخش خصوصی واگذار کند؛ نمونه این روش اکنون در استان همدان برای ساخت سدهای خرمرود تویسرکان و گرین نهاوند اجرایی شده است و این سدها با این روش در حال ساخت است.
وی در پاسخ به این سئوال خبرنگارجامجم که طول خط انتقال آب از سدتالوار زنجان به همدان چقدر است؟، ادامه میدهد: تاکنون ۱۲۲ کیلومتر از خط انتقال با تاسیسات مرتبط با هزینهکرد ۲۹۰ میلیاردتومان اجرا شده است و طرح ۶۳ درصد پیشرفت کاری دارد؛ با پیگیری وزرات نیرو، استاندار همدان (سید سعید شاهرخی) و نماینده مردم همدان در مجلس شورای اسلامی (حمیدرضا حاجیبابایی) امسال ۳۰ میلیاردتومان اعتبار به طرح اختصاص دادند که برای اجرای بخشی از خط و تصفیهخانه هزینه خواهد شد اگر طرح در همان ۴ یا ۵ سال نخست با اختصاص اعتبار مناسب اجرا میشد طرح تاکنون با هزینه کرد ۵۰۰ میلیاردتومان به پایان رسیده بود، اما با وضعیت تعدیل اجرای طرحها و افزایش قیمتها برای اتمام طرح حداقل مبلغ قابل پیشبینی ۸۰۰ میلیاردتومان است.
مدیر عامل شرکتآب منطقهای استان همدان میافزاید: در چند سال اخیر که بارندگیهای مناسب بوده است سد تالوار حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰ میلیونمترمکعب ذخیره آب داشته است و با اجرای کامل طرح همدان توانایی دریافت آب تخصیصی را که در حدود ۵۱ تا ۵۲ میلیون مترمکعب است دارد، اما باید برای اتمام سریعتر طرح سازمانه برنامه و بودجه اعتبار مناسب و کافی اختصاص دهد تا طرح به سرعت به پایان برسد و هر چقدر اجرای طرح به مانند قبل مشمول گذر زمان شود هزینههای طرح افزایش خواهد یافت.
مهاب قدس از مجریان طرحهای آب در کشور است؛ در سایت این شرکت بخشی از خصوصیات اجرای طرح انتقال آب از سد تالوار زنجان به همدان آمده است که هدف از اجرای طرح تصفیه و انتقال آب برای تامین کمبود آب شرب شهر همدان و شهرها و روستاهای مسیر در سال مقصد طرح سال ۱۴۱۵ است. میزان برداشت آب خام از سد تالوار به طور متوسط حدود ۶۳ میلیون متر مکعب در سال و با پیشبینی هدررفت آب بهطور متوسط حدود ۵۹ میلیون مترمکعب درسال آب تصفیه شده است. تصفیهخانه طرح در حدود ۳۵ کیلومتری شهر همدان و حدود ۱۲ کیلومتری شمال روستای دستجرد است. برای رانش آب و جبران افت فشار نیز ۳ واحد تلمبه خانه پیش بینی شده است. سد مخزنی تالوار از نوع خاکی – سنگریزهای با هسته رسی در ۱۵۴ کیلومتری جنوب غربی شهرستان زنجان و ۵۴ کیلومتری جنوبشرقی شهرستان بیجار بر روی رودخانه تالوار قرار دارد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار همدان نیز درباره آخرین وضعیت طرح انتقال آب از سد تالوار زنجان به همدان و شهرهای مجاور و در مسیر در استان میگوید: طرح انتقال آب از سد تالوار زنجان یک طرح ملی و انتقال آب از یک حوزه به حوزه دیگر است که مسایل و حساسیتهای محلی مرتبط با خودش را دارد هم اعتبارها کم است و هم پروژه کلان است؛ در ۱۰ یا ۱۵ سال گذشته که در کشور خشکسالی داشتیم و به مانند ۲ سال اخیر ترسالی نبود منابع آب کافی در سد نبود پس تغییراتی در اختصاص آب سد برای همدان رخ داد.
محمودرضا عراقی با اشاره بر اینکه برای اتمام طرح در بخش میانی انتقال نیز اقدامهای عمرانی را انجام دادهاند، اظهار میکند: همچنین این طرح به اعتبار کلانی نیاز دارد که برای تامین آن پیگیری استانی و کشوری هم شده است، اما کمبود اعتبارات فقط مختص این طرح نیست و به یکباره با شرایط فعلی کشور امکان اختصاص اعتبار یک هزار میلیارد تومانی برای اتمام این طرح نیست هر چند با تلاش همه مسئولان امسال این طرح ۳۰ میلیارد تومان اعتبار دارد.
وی درباره طرح پیشنهادی استفاده از توان سرمایهگذاری بخش برای اتمام طرح نیز میافزاید: بخش خصوصی قبل از آنکه برای هر طرحی سرمایهگذاری کند توجیه اقتصادی طرحها را بررسی و سپس اقدام میکند و اینکه در وضعیت فعلی کشور کدام سرمایهگذار آماده مشارکت در این طرح را دارد نیز اقدامهایی شده است تا از توان سرمایهگذاری بخش خصوصی برای اتمام طرح استفاده شود؛ مدل مالی سرمایه گذاری بخش خصوصی تا حدودی پیچیدگیهای خاص خودش را دارد؛ اما این موضوع از یک جهت دیگر نیز به پیشنهاد وزرات نیرو و سپس پذیرش سازمان برنامه و بودجه کشور مرتبط است. به هر حال طرحهای ملی و کلان سرمایهگذاری زیادی نیاز دارد و شرایط اقتصادی کشور در حال حاضر نیز کاملا مشخص است.
مهاب قدس از مجریان طرحهای آب در کشور است؛ در سایت این شرکت بخشی از خصوصیات اجرای طرح انتقال آب از سد تالوار زنجان به همدان آمده است که هدف از اجرای طرح تصفیه و انتقال آب برای تامین کمبود آب شرب شهر همدان و شهرها و روستاهای مسیر در سال مقصد طرح سال ۱۴۱۵ است. میزان برداشت آب خام از سد تالوار به طور متوسط حدود ۶۳ میلیون متر مکعب در سال و با پیشبینی هدررفت آب بهطور متوسط حدود ۵۹ میلیون مترمکعب درسال آب تصفیه شده است. تصفیهخانه طرح در حدود ۳۵ کیلومتری شهر همدان و حدود ۱۲ کیلومتری شمال روستای دستجرد است. برای رانش آب و جبران افت فشار نیز ۳ واحد تلمبه خانه پیش بینی شده است. سد مخزنی تالوار از نوع خاکی – سنگریزهای با هسته رسی در ۱۵۴ کیلومتری جنوب غربی شهرستان زنجان و ۵۴ کیلومتری جنوبشرقی شهرستان بیجار بر روی رودخانه تالوار قرار دارد.
گزارش: حمید نصرتی قانعی