بازار مسکن در ایران به عنوان یکی از مهمترین بخشهای اقتصادی کشور، همواره توجه بسیاری از سرمایهگذاران و خریداران را به خود جلب کرده است. در این مقاله، به بررسی وضعیت کنونی بازار مسکن در ایران خواهیم پرداخت و عواملی که بر این بازار تأثیر میگذارند را مورد تحلیل قرار خواهیم داد که امیدواریم دولتمردان به گوش باشند.
بازار مسکن در ایران طی سالهای اخیر با تغییرات زیادی مواجه بوده است. عواملی مانند تورم، نرخ بهره و سیاستهای دولت بر قیمت و عرضه مسکن تأثیرگذار بودهاند. در این بخش، به بررسی این عوامل و تأثیرات آنها بر بازار مسکن خواهیم پرداخت.
در سالهای اخیر، قیمت ملک و مسکن در ایران به طرز چشمگیری افزایش یافته است. این افزایش قیمتها نه تنها برای خریداران و مستاجران بلکه برای اقتصاد کشور نیز چالشهایی ایجاد کرده است . به جرات می توان گفت این چالشها برای نسل جوان و قشر کم در آمد جامعه تبدیل به رویای دست نیافتنی شده است .
شاید بتوان گفت که یکی از عوامل پیری جمعیت و عدم تمایل نسل جوان به فرزند آوری همین افزایش بی رویه قیمت ملک و مسکن در کشور است و این خود معضل و مقوله ای بس قابل تامل است که در این مقاله نمی گنجد.
با کنارهم گذاشتن تمامی عوامل و فاکتورهای افزایش قیمت از بی مدیریتی در بازار مسکن گرفته تا حضور واسطه ها، دلالان و املاک نماها و مافیاهای زمین خوار، که یک شبه با نرخ گذاری و افزایش قیمتهای نجومی، به مناطق مختلف شهری شوک وارد می کنند، از عوامل بزرگتر نیز نباید غافل شد به طور مثال تورم یکی از عوامل کلیدی است که بر قیمت مسکن تأثیر میگذارد و با افزایش نرخ تورم، قیمت مصالح ساختمانی و زمین نیز افزایش مییابد که در نهایت منجر به افزایش قیمت مسکن میشود.
از سوی دیگر سیاستهای دولتی نیز نقش مهمی در بازار مسکن ایفا میکنند. برنامههای حمایتی دولت برای ساخت و ساز مسکن و تسهیلات بانکی میتواند تأثیر زیادی بر عرضه و تقاضای مسکن داشته باشد و نرخ بهره بانکی نیز تأثیر زیادی بر بازار مسکن دارد. به طوری که با کاهش نرخ بهره، وامهای مسکن ارزان قیمت تقاضا برای خرید مسکن را افزایش دهد. از سوی دیگر، افزایش نرخ بهره میتواند باعث کاهش تقاضا و در نتیجه کاهش قیمتها شود که تک تک این عوامل هر کدام جداگانه در افزایش و کاهش قیمت مسکن دخیل هستند.
مقوله مهاجرت به شهرها نیز ازدیگرعوامل است که میتواند بر بازار مسکن تأثیر بگذارد. با افزایش مهاجرت به شهرها، تقاضا برای مسکن در این مناطق افزایش مییابد و این موضوع میتواند منجر به افزایش قیمتها شود اگر حاشیه نشینی شهرهای کلان را بررسی کنیم نقش و تاثیر تقاضا برای مسکن ارزان قمت کاملا مشخص می شود.
با تمامی عواملی که در بالا اشاره شد به مقوله سرمایه گذاری در مسکن نیز باید بپردازیم. چرا که در کشورهای توسعه یافته همواره برای مردم آپشن های مختلفی از سوی دولتها جهت سرمایه گذاری ارائه می شود به طور مثال کشور کانادا با توجه به سیاستهای قوی دولتی و کم فساد ی که دارد ، از رشد کسب و کار و سرمایهگذاری افراد حمایت و همچنین وجود چارچوبهای قانونی که از حقوق مالکیت افراد محافظت میکند و همچنین قانون مداری و پایین بودن نرخ بیکاری، به مرجع سرمایه گذاران زیادی از سوی خارجی ها و شهروندان تبدیل شده است.
و یا امارات متحده عربی در امر سرمایه گذاری درحوزه انرژیهای تجدیدپذیر و گردشگری به شدت از سرمایه گذاران حمایت می کند.
یا کشور آسیایی چین، از ثبات اقتصادی بالایی برخوردار است. رتبه چین در جذب سرمایهگذاران، در حوزه تولید فناوری و بازار مصرفی در صدر جهان قرار دارد از سرمایهگذاری شرکت تسلا گرفته تا عرضه اولیه سهام علی بابا در بورس اوراق بهادار هنگ کنگ تا کوکاکولا همگی در کشور چین سرمایه گذاری می کنند.
حال در کشور خودمان ایران، متاسفانه سرمایه گذاران گزینه زیادی جهت سرمایه گذاری ندارند که عوامل مهمی در این امر دخیل است از تورم گرفته تا نوسانات ارز و دلار ،تحریم و … که امنیت روانی برای سرمایه گذاری وجود ندارد و تنها گزینه ای که برای شهروندان ایرانی باقی می ماند که نسبت به بقیه گزینه ها امنیت بیشتری برای سرمایه گذاری دارد همین ملک و مسکن و مستغلات است و این مساله می تواند یکی از اثرات منفی در خصوص افزایش بی رویه نرخ مسکن در ایران باشد و حال با همه این تفاسیر به نظر می رسد دولتمردان باید یک برنامه مدون و قوی و یک سیاست گذاری منطقی همه جانبه و با به کار گیری نخبه ها و اقتصادیون تحصیل کرده نسبت به عوامل اشاره شده اقدام نمایند و با یک چشم انداز اقتصادی صحیح بتوانند بازار مسکن و مستغلات را کنترل نمایند.