تابناک فارس به نقل از فارس:دارالسلام شیراز یک سایت گردشگری پنهان است که به دلیل داشتن پیشینه تاریخی میتواند به ظرفیتی قوی در صنعت گردشگری تبدیل شود و معرفی آن گردشگری شیراز را پررونقتر میکند اما قبل از پرداختن به این قطعه که جمعی از تاریخ و تمدن ایرانی،اسلامی است؛ به معرفی شاخه آرامستان کردی در گردشگری میپردازیم.
آرامستانگردی یا گورگردی عنوان تازهای از گردشگری است که در سالهای اخیر رایج شده است، این نوع گردشگری پیشینه و تاریخ دارد
آرامستان گردها معتقدند که این نوع گردشگری گذشته و پیشینهای دور دارد. به اعتقاد آنها گورگردان از هزاران سال پیش وجود داشتهاند. در چین، پرستش اجداد از سالها در بین مردم مرسوم بوده است. هنوز هم در چین اعضای خانواده از گورهای اجدادی بازدید میکنند، آنها را تزئین میکنند.
در کشورهای متعدد، زیارتگاهها هنوز به محل دفن مردگان و دیگر افراد دینی تعلق دارد و مورد بازدید اقوام مردگان قرار میگیرند. گورستانگردی اصطلاحی است که بعد از انتشار کتابی توسط اسکات استنون با نام گورستانگردی (Tombstonetourist) در سال ۲۰۰۳ رایج شد.
تا قبل از این،کسانی که از قبرها بازدید میکردند با عنوان «taphophile» شناخته میشدند. آنها کسانی هستند که علاقهمند به بازدید قبرستان هستند و از دیدن آنها لذت میبرند.
البته اصطلاحات دیگری نیز وجود دارد که تلاش میکند کسانی را که علاقهمند به جستجو ی سنگ قبر، بازدید از معابد و گورستانها هستند توصیف کند. اما عمومیترین اصطلاحاتی که برای توصیف این افراد به کار برده میشود شکارچی قبر، علاقهمندان به قبرستان و ... بوده و اغلب اصطلاحاتی پرماجرا هستند.
با این حال اما آرامستانگرد عنوان بهتری برای آنها است؛ چرا که گورگردها گردشگرانی هستند که سفر کرده، کشف میکنند، از دیدن قبرها لذت میبرند و از نکات قابل توجهی شامل معماری بینظیر آرامگاهها، شجرهنامهها، مجسمههای باشکوه روی مقبرهها، نمادهای گیجکننده، تاریخ چمشگیری که فرد متوفی در آن میزیسته است و خاطرات عجیب و غریبی که گاهگداری برایشان رخ داده، صحبت کرده و این سفر را بارها و بارها تکرار میکنند.
در میانه بلوار سیبویه و در نزدیکی شاهزاده قاسم، قبرستانی قدیمی با تاریخی کهن وجود دارد که علیرغم ارزش تاریخی و مذهبی و اهمیت ویژهای که دارد، رو به تخریب است.
دارالسلام شیراز، یکی از کهنترین آرامستانهای تاریخی ایران است و قدمتی بیش از هزار و۲۰۰ ساله دارد و از غنای فرهنگی، هنری، تاریخی و مذهبی ویژهای برخوردار و سند افتخار ملی است و اهمیت زیادی دارد.
این گورستان مجموعهای از عرفا، فضلا و اندیشمندان دورانهای تاریخی (از قرون اولیه اسلام تا عصر حاضر) را در خود جا داده است.
دارالسلم که بعداً به دارالسلام مشهور شد در کنار قبرستانهای بقیع، ابطح و وادیالسلام عراق، سومین قبرستان مهم دنیای اسلام به شمار میرود. برخی نیز قبرستان های شیخان قم یا تخت فولاد اصفهان را دومین یا سومین قبرستان مهم در دنیای اسلام معرفی میکنند.
پژوهشگران بر این باورند، در یک برهه زمانی خاص که دقیقا معلوم نیست چه زمانی است شهرهای نجف و کربلا دچار قحطی و خشکسالی میشود و حاکم شیراز در ازای فرستادن هشتصد بار شتر غلات به آن سرزمین، درخواست خاک تربت کربلا میکند و چون واسطه آوردن خاک تربت به قبرستان دارالسلام شخصی به اسم شیخ سلم بوده و وی نیز در همین قبرستان به خاک سپرده شده است مردم به این مکان، گورستان درب سلم میگفتهاند و این نام به مرور زمان و در میان مردم تبدیل به دارالسلام شده است.
اما در باب وجه تسمیه آن روایت دیگری نیز ذکر شده است، در برخی اسناد اینگونه آمده که شیخ عبدالنبی، امام جماعت شیراز در دوره کریم خان زند بوده است. وی قبل از وفاتش وصیت میکند که در کربلا دفن شود.
کریم خان زند بعد از مرگ وی، به علت احترام زیادی که برای شیخ قائل بوده است، دستور میدهد که ۴۰ بار شتر گندم به کربلا برود و در ازای آن خاک کربلا را به شیراز بیاورند و با آن خاک، شیخ عبدالنبی را دفن کنند و چون شیخ سلم واسطه آوردن تربت کربلا شده است، قبرستان به این نام خوانده شده است و این بخش از مجموعه دارالسلام همچنان به صفه تربت مشهور است.
در روایت عامه این گونه است که نام این آرامستان در اصل «دارالسلم» بوده و دارالسلم نیز نام سیاه پوست مسلمانی صاحب کرامت و مستجابالدعوه بوده است و وقتی فوت میکند او را در مکانی دفن میکنند که بعدها به قبرستان دارالسلام معروف شد و به مرور زمان نام این مکان از دارالسلم به «دارالسلام» تغییر میکند.
وسعت این قبرستان در حدود ۱۰ هکتار است و حدود ۱۰ هزار سنگ قبر در آن وجود دارد و تا سال ۱۳۵۷ در آن مرده دفن میشده است. در کتاب تذکره هزار مزار، از ۲۷ شخصیت مهم که جزء مشایخ و بزرگان تاریخ ایران بودهاند، نام برده شده است که در این خاکستان آرمیدهاند. البته بعد از فوت نویسنده کتاب، نیز شخصیتهای مهم دیگری نیز در این قبرستان دفن شدهاند که نام آنها در این کتاب ذکر نشده است.
سنگهای مزار را میتوان اولین کتابهای جهان دانست، چرا که تاریخ حیات انسان، شادمانی و ناخوشی و حرفه و پیشهاش را بر سنگ مزارش مینویسند.
سنگهای موجود در این گورستان، نوع ادبیاتی که بر روی این سنگها به کار رفته، نوع حجاری آنها و در آخر شخصیتهایی که در این قبرستان قدیمی دفن هستند، بهویژه شخصیتهایی که سند و هویت تاریخی ـ اسلامی و حتی علمی شیراز در سدههای مختلف بودهاند، هرکدام بهصورت جداگانه ارزشهای این مکان را مشخص میکنند. نقش سرو، گاهی بهتنهایی و گاهی همراه با نقش پرنده و میوه روی بسیاری از سنگ مزارهای نفیس دورههای تاریخی دیده میشود. هیبت شیرسنگی و طرز قرارگیری آن بر سنگ مزار بسیار جالب است. شیر سنگی پهلوانی و جوانمردی فرد درگذشته یا بزرگ طایفه بودن و گاهی اوقات شغل گلهداری را نشان میدهد.
علاوه بر وجود سنگ مزار فضلا، عرفا، ادبا و دانشمندان قرنهای پیشین، نقشهای منقور و خوشنویسی ممتاز و تراش مرغوب سنگ قبرها، این گورستان را از دیگر گورستانها متمایز میکند.
بسیاری از مشاهیر، از دوران کهن تا کنون در این قبرستان مدفون هستند که در روزهای آتی به آنها خواهیم پرداخت.