تابناک فارس به نقل از سلامت نیوز:در کشورهایی که سیستم خدمات پزشکی در آنها بر پایه طب مدرن استوار است، بهجای طب سنتی اغلب از واژههای «طب مکمل» و «طب جایگزین» یا «طب غیرمتعارف» استفاده میشود. اما منظور ما از طب سنتی، همان طب سنتی ایرانی یا طب سینوی و منظور از طب مکمل سایر روشهای طبی گیاهی و طب بهاصطلاح اسلامی است. جامعه ما هیچگاه از خطر افراط و تفریط در امان نبوده و حوزه طب نیز از این قاعده مستثنا نیست. هر اندازه که میزان تأثیرگذاری موضوعی در جامعه بیشتر باشد، میزان انحراف از حقیقت نیز در آن بیشتر خواهد بود. بزرگنمایی تأثیرات طب سنتی در بعضی از افراد آنقدر شگرف است که هر انسان عاقلی را به تأمل میکشاند و از طرفی میزان صدمه و خرابی جبرانناپذیر استفاده ناصحیح از این طب نیز بسیار با اهمیت است.
چگونه طب سنتی پر و بال گرفت؟
طب سنتی چندین قرن است که در ایران سابقه دارد و سابقه آن به حتی قبلتر از بوعلی سینا برمیگردد اما اگر درباره چگونگی رشد و نفوذ و اعتماد آنها سؤال کنید، باید گفت پیوند طب سنتی و طب اسلامی در ایران سبب شد که اعتماد مردم به یکباره به اینگونه مراکز جلب شود. البته طب سنتی و توصیههای آن تا حدود زیادی میتواند بر سبک زندگی ما ایرانیها تأثیر مثبت داشته باشد اما ترکیب آن با طب اسلامی همواره محل سؤال بوده است. با این وجود وزارت بهداشت با تنزل اداره کل طب سنتی به دفتر طب سنتی در این وزارتخانه، تلاش زیادی برای جلوگیری از اقدامات اینگونه مراکز داشته است اما رشد آنها روزبهروز بیشتر از قبل شده است. یکی دیگر از دلایل استقبال مردم از این طب؛ گرانی داروهای شیمیایی و در دسترس نبودن آنهاست.
مراکز غیرمجاز طب سنتی با تبلیغات اغواکننده و بسیار گرانقیمت به سلامت مردم آسیب میزنند، سیاست وزارت بهداشت توسعه طب سنتی در چارچوب سیاستهای کلی نظام سلامت و جلوگیری از این تخلفهاست. هماکنون که مردم پس از سالها سیطره پزشکی مدرن و فرمانروایی کارتلها و شرکتهای بزرگ دارویی در جهان و به حاشیه رفتن طب سنتی، برخی از عوارض جانبی داروهای شیمیایی و هزینه گران مهندسی پزشکی خسته شدهاند، یکی از بزرگترین باورهای غلطشان در حوزه طب سنتی «عدم عوارض جانبی داروهای گیاهی» است که در ادامه به آن میپردازیم.
طب اسلامی وجود دارد یا ندارد؟
روایات زیادی در حوزه بهداشت و برخی توصیههای درمانی در اسلام داریم که البته باید در پژوهشکدههای علوم قرآنی و از نگاه علم رجال و علم دلالت بررسی شوند. علمای اهل فن و قرآنشناس گفتهاند که پس از اثبات سندیت یک روایت، برای تعمیم آن به زمان، مکان و مردم حاضر نیاز به کار تحقیقاتی و پژوهشی داریم. در این موضوع که سلامت ابعادی پیچیدهتر از بعد جسمانی و روانی دارد تردیدی نیست؛ ما میتوانیم از ظرفیت دین اسلام بهعنوان کاملترین دین برای توسعه ابعاد روحی انسان کمک بگیریم اما این موضوع غیر از آن است که ما به نام و سوءاستفاده از دین به مردم داروی امام کاظم ؟ع؟، بخور حضرت مریم ؟س؟ و داروی امام رضا ؟ع؟ تجویز کنیم؛ این کار به معنی مداخله جسمانی است.
متأسفانه این باور غلط مردم را بیمحابا به سمت استفاده از هرگونه گیاه دارویی سوق میدهد و حداقل خطر آن این است که مردم گیاهان دارویی را بهراحتی مصرف کنند و قطعاً از عوارض جانبی و اثرات سوءمصرف آنها در امان نخواهند بود.در همین راستا دکتر محمدجواد جمالینوبندگانی، نماینده مردم فسا در مجلس شورای اسلامی درباره وضعیت تداخل دارویی میان داروهای عطاری و شیمیایی گفته است: «در تجویز داروها در طب سنتی و عطاری باید دوز دارو مشخص شود تا بررسی شود که میتواند برای بیمار مفید باشد یا خیر و این در حالی است که مصرف همزمان داروهای عطاری با شیمیایی نیازمند بررسیهای علمی است تا مشخص شود، برای سلامت بیمار خطری ندارد. متأسفانه برخی از افراد که سواد کافی ندارند، داروهای عطاری را برای بیماریهای صعبالعلاج در شرایطی تجویز میکنند که مناسب برای بهبودی بیمار نیست و تنها پولهای کلان مردم را بهچنگ میآورند. طب سنتی باید در یک کانون مشخص قرار بگیرد.»
جمالینوبندگانی میگوید: «داروهای شیمیایی و سنتی باید زیر نظر متخصص مربوطه مصرف شوند تا بتوان بهطور اصولی برای درمان بیمار توصیه کرد، بنده طب سنتی را رد نمیکنم اما بایستی این نوع درمان بر طبق یک کانون مشخص متمرکز شود. رابطه اصولی میان طب سنتی و جدید ترسیم ومشخص شود.»
درمان بیماری صعبالعلاج چقدر صحت دارد
دکتر فرشته قراط، متخصص طب سنتی و عضو انجمن این طب میگوید: «یک سری بیماریها را با نام صعبالعلاج میشناسیم مانند بیماریهای مزمن و بیماریهایی که نقش ژنتیک در آنها پررنگ است. برخی ادعا میکنند که با طب سنتی میتوان آنها را درمان کرد که این اشتباه و غلط است اما طب سنتی میتواند در زمینه کنترل این بیماریها حرفی برای گفتن داشته باشد. بهطور مثال فردی که مبتلا به سرطان است را نمیتوان هرگز به وسیله طب سنتی درمان کرد و از نظر علمی این موضوع پذیرفته نیست اما طب سنتی میتواند کمک کند سیستم ایمنی بدن فرد بهتر شود و این میتواند روند درمان بیمار را تسریع کند. طب سنتی میتواند در کنار طب مدرن به کمک فرد بیاید و کیفیت زندگی بیمار را افزایش دهد. بنابراین اینکه میگویند طب سنتی میتواند بیماریهای صعبالعلاج را درمان کند صرفاً یک تبلیغ اغواگر است ولی باید گفت طب سنتی میتواند در کنار طب مدرن به بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک کند و نه اینکه بتواند جایگزین کامل بشود.»
این عضو هیأتعلمی دانشگاه میگوید: « مصرف داروهای گیاهی نیز باید زیر نظر پزشک انجام شود چراکه تداخل این داروها با داروهای شیمیایی میتواند عوارض جبرانناپذیری را برای فرد بهدنبال داشته باشد. مصرف داروهای گیاهی میتواند دوز و اثربخشی داروهای شیمیایی را تغییر دهد و بدن فرد را دچار عارضه کند. بهطور مثال اگر فردی که بهتازگی عمل جراحی قلب کرده است گیاه بابونه که گیاهی بدون عارضه است را بهصورت دمنوش مصرف کند خطر خونریزی داخلی در بدنش افزایش مییابد به همین دلیل میبایست مصرف داروی گیاهی نیز تحت نظر پزشک انجام شود.»
در این روزها که تحریم دارویی وضعیت موجودیت داروها را در بازار بیشتر میکند تبلیغات اغواکننده و فریبنده برای داروهای گیاهی و حتی داروهای شیمیایی بیشتر میشود. بیماران نیز که برای درمان کمهزینه بهدنبال هر راهحلی هستند با چراغ سبز این مراکز به دام میافتند و زیانهای جبرانناپذیری را متحمل میشوند، به نظر میرسد نظارتهای بیشتر و دقیقتر نهادهای مسوول، روی این مراکز میتواند تا حدود زیادی از حجم این تقاضاهای کاذب و بینتیجه بکاهد.