دوتن از مراجع به پرسشی درباره دلیل نبودن نام حضرت علی (ع) در قرآن پاسخ داده اند.
به گزارش تابناک همدان، متن پاسخ‌های منتشر شده بدین شرح است:
پاسخ حضرت آیت الله مکارم
پرسش: چرا نام امام علی در قرآن نیامده است؟
پاسخ اجمالی:
پاسخ تفصیلی: این شبهه از سوی مخالفین امامت حضرت علی (ع) مطرح گردیده است تا با طرح آن حقانیت حضرت علی (ع) در مقام امامت را زیر سؤال ببرند.
در جواب از این شبهه لازم است بگوییم اینکه نام حضرت علی (ع) در قرآن نیامده دلیلی بر عدم حقانیت حضرت علی (ع) نمی‌باشد.
قرآن برای معرفی شخصیت‌های الهی از سه راه استفاده کرده است: ۱- گاهی شرایط ایجاب می‌کند که قرآن فردی را به نام معرفی کند؛ چنانکه می‌فرماید: «وَ مُبَشِّرًا بِرَسُولٍ یَأْتِی مِن بَعْدِی اسْمُهُ أَحْمَدُ (۱). «(حضرت عیسی می‌فرماید): من به شما مژده پیامبری را می‌دهم که پس از من می‌آید و نامش احمد است». در جای دیگر می‌فرماید: «یَا زَکَرِیَّا إِنَّا نُبَشِّرُکَ بِغُلَامٍ اسْمُهُ یَحْیَى (۲). اى زکریا ما تو را به پسرى که نامش یحیى است مژده مى‌دهیم».۲- گاهی شرایط ایجاد می‌کند که افرادی را با عدد معرفی کند، چنانکه می‌فرماید: «و لَقَدْ أَخَذَ اللّهُ مِیثَاقَ بَنِی إِسْرَائِیلَ وَ بعَثْنَا مِنهُمُ اثْنَیْ عَشَرَ نَقِیبًا (۳)؛ و خدا از فرزندان اسرائیل پیمان گرفت و از آنان دوازده سرگروه برانگیختیم». ۳- بعضی اوقات شرایط ایجاب می‌کند که فرد مورد نظر را با اوصاف یا ذکر داستانی از آنان معرفی کند. داستان عزیر پیامبر، حضرت موسی و حضرت خضر بدون ذکر نام، مؤیدی بر این مدعاست. ذکر نام علی (ع) از این قسم سوّم است و قرآن مجید بار‌ها به فضایل حضرت علی اشاره کرده است بدون آنکه نامی از آن حضرت بیاورد. مانند: آیه ولایت (۴)، آیه مباهله (۵)، آیه أولى الأمر (۶)، آیه تبلیغ (۷)، آیه صادقین (۸) و…
علاوه بر آن، اگر ذکر نام دلیل بر حقانیت است، نام بسیاری از پیامبران در قرآن ذکر نشده و تنها نام ۲۶ تن ذکر شده است. حال اگر نام پیغمبران در قرآن نیامده است آیا دلیل می‌شود که آنان پیامبر یا رسول نبودهاند؟ در حالی که قرآن می‌فرماید: «وَ لَقَدْ أرْسَلْنا رُسُلاً مِنْ قَبْلِکَ منْهُمْ مَنْ قَصَصْنا عَلَیْکَ وَ مِنْهُمْ مَنْ لَمْ نَقْصُصْ عَلَیْکَ … (۹)؛ «پیش از تو رسولانی فرستادیم که سرگذشت گروهی را برای تو ذکر کردیم و سرگذشت گروهی را ناگفته گذاشتیم»؛ لذا این که نام حضرت علی (ع) در قرآن نیامده دلیلی بر عدم حقانیت ایشان نیست.
در جواب از این سوال که: چرا نام حضرت در قرآن نیامده؟ باید گفت: قرآن درصدد بیان کلیات می‌باشد؛ همانطور که امام صادق علیه السلام در پاسخ به کسانی که این پرسش را مطرح کردند همین پاسخ را فرمودند. ابوبصیر به امام صادق علیه السلام عرض کرد: مردم می‌گویند: چرا نام علی و اهل بیت ایشان در کتاب خدا نیست؟ فرمود: به آنان بگو نماز بر رسول خدا (ص) نازل شد؛ ولی خداوند رکعت‌های آن را که سه یا چهار تاست در کتابش نام نبرد، تا آنکه رسول الله (ص) آن را برای مردم تفسیر کرد و … (۱۰) خدای عالم در قرآن، کلیات امامت را مطرح کرده است، چنانچه در رابطه با حضرت ابراهیم می‌فرماید: إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِی قَالَ لَا یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ (۱۱)؛ و در جای دیگر می‌فرماید: وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّهً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا (۱۲). اما درباره مصادیق آن، کار را به پیامبر واگذار کرده است.
پیامبر (ص) در موارد متعددی به نام حضرت علی (ع) تصریح کرده اند. ایشان خطاب به عشیره‌اش فرمودند: «إنّ هذا أخی و وصیّی و خلیفتی من بعدی، فاسمعوا له و أطیعوا (۱۳)؛ همانا این (علی) برادر و وصی و جانشین بعد از من است، پس سخن او را گوش فرا داده و از او اطاعت نمایید.» پیغمبر اکرم (ص) در جنگ خیبر فرمودند: «فردا پرچم را به دست کسى مىدهم که هرگز از نبرد نمىگریزد و پشت به دشمن نمىکند. او کسى است که خدا و رسول خدا او را دوست دارند و خداوند این دژ را به دست او مىگشاید (۱۴)».
در حدیث غدیر، پیامبر صریحا فرمودند: «من کنت مولاه فعلى مولاه (۱۵). هر کس من مولاى اویم على (ع) مولاى اوست». در حدیث منزلت پیامبر به حضرت على فرمودند: «انت منى بمنزله هارون من موسى، الاّ انه لانبى بعدى (۱۶)»؛ بنابراین با توجه به معرفی حضرت علی (ع) در سخنان پیامبر (ص) به عنوان جانشین ایشان، وظیفه مسلمانان مشخص است و جای هیچ گونه اختلافی نیست؛ و اگر کسی بگوید: عدم ذکر نام حضرت در قرآن سبب اختلاف امت اسلامی شده است؛ می‌گوییم: خیر. آنچه سبب اختلاف بوده است چیز دیگری است چرا که قرآن دستوراتی داده که با وجود تصریح به آنها، مورد مخالفت اصحاب پیامبر قرار گرفته است. از جمله آنها می‌توان به مخالفت با ارث بردن انبیا «وَ وَرِثَ سُلَیْمانُ داوُد» (۱۷)، تحلیل متعه «فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَریضَهً وَ لا جُناحَ عَلَیْکُمْ فیما تَراضَیْتُمْ بِهِ مِنْ بَعْدِ الْفَریضَه» (۱۸)، و …. اشاره کرد.
مخالفت کردن با پیامبر به روشنی در قرآن و تاریخ به ثبت رسیده است: قضیه طالوت، داستان حضرت موسی، قضیه حارث بن نعمان فهری (۱۹)، قضیه سپاه اسامه بن زید، قضیه دوات و قلم و …. همگی گواه روشنی بر این مسئله است. اصحاب وقتی با قرآن و شخص پیامبر مخالفت می‌کنند آیا با جانشین ایشان مخالفت نخواهند کرد؟ از کجا معلوم که آمدن نام در قرآن کمکی به روشن شدن حقیقت بکند؟
پاسخ حضرت آیت الله سید صادق روحانی
استفتاء:
اگر امامت یکى از اصول دین است، پس اهمیت آن از توحید و نبوت و عدل و معاد کمتر نیست، پس چرا آشکارا وجوب آن در قرآن مطرح نشده است؟
جواب:
باسمه جلت اسمائه؛ حدیث غدیر که شیعیان با آن امامت را اثبات مى کنند از نظر شیعه و سنى، مسلم و قطعى است، زیرا هم از طرف شیعه و هم سنى به تواتر نقل شده است. این حدیث آشکارا بیان داشته که پیامبر (صلى الله علیه وآله) على (علیه السلام) را به امر الهى به جانشینى خود منصوب نمود. در عین حال، خداوند متعال در این باره تأکید نموده و تعهد کرده تا جان پیامبر (صلى الله علیه وآله) در امان باشد و در اثر اعتراض مردم به انجام این کار گزندى به او نرسد.
ایرادى که بر جانشینى حضرت على (علیه السلام) وارد کردند این بود که چرا آشکارا نام على (علیه السلام) در قرآن نیامده؟ ولى روشن شده که اگر نام مبارک حضرت على (علیه السلام) و امامان دیگر که از فرزندان او هستند در قرآن مى آمد، قرآن تحریف مى شد؛ و این است راز عدم ذکر نام على (علیه السلام) و ائمه (علیهم السلام) در قرآن…. ; علاوه بر این نقل صحیحى از ابى بصیر است که گفت: «از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم مردم مى گویند: براى چه نام على و اهل بیتش در قرآن نیامده است؟» امام صادق (علیه السلام) فرمودند: «به ایشان بگویید حکم نماز بر پیامبر (صلى الله علیه وآله) نازل شد و خداوند تعداد رکعات که سه یا چهار باشد را معین نکرد و این رسول خدا (صلى الله علیه وآله) بود که نماز را چنین تفسیر کرد». (۱) از این روایت روشن مى شود که تمامى روایت هایى که بر ذکر نام ائمه (علیهم السلام) در قرآن دلالت مى کند منظورشان تفسیر و تبیین و یا بیان شأن نزول و تأویل است بدون آنکه خداوند، ابلاغ صریح این مسأله را امر کرده باشد.
————————————————————
۱- قُولُوا لَهُمْ: إِنَّ رَسُولَ اللهِ (صلى الله علیه وآله وسلم) نَزَلَتْ عَلَیْهِ الصَّلاهُ وَ لَمْ یُسَمِّ اللهُ لَهُمْ ثَلاثاً وَ لاَ أَرْبَعاً، حَتَّى کانَ رَسوُلُ اللهِ (صلى الله علیه وآله وسلم) هُوَ الَّذى فَسَّرَ ذلِکَ لَهُمْ; اصول کافى، ج ۱، ص ۲۸۶؛ بحارالانوار، ج ۳۵، ص ۲۱۰؛ تفسیرالعیاشى، ج ۱، ص ۲۴۹؛ تفسیر فرات کوفى، ص ۱۱۰.
منبع: شفقنا
