سال جدید سال رونق تولید از سوی مقام معظم رهبری اعلام شد و این نامگذاری با هدف اولویت یافتن و اهتمام مسئولان کشور برای تلاش در جهت تحقق آن و برجسته‌سازی موضوع در نزد افکار عمومی صورت گرفت و پر واضح است که این اقدام نمادین از سوی رهبری با اهدافی که به دنبال دارذ نیازی به برگزاری همایش و سمینار ندارد.
سال جدید سال رونق تولید از سوی مقام معظم رهبری اعلام شد و این نامگذاری با هدف اولویت‌یافتن و اهتمام مسئولان کشور برای تلاش در جهت تحقق آن و برجسته‌سازی موضوع در نزد افکار عمومی صورت گرفت.
به گزارش تابناک همدان، پر واضح است که این اقدام نمادین از سوی رهبری با اهدافی که به دنبال دارذ نیازی به برگزاری همایش و سمینار ندارد و افزون بر این نباید این موضوع را با شعارگرایی در تیتر مکاتبات اداری یا سخنرانی‌ها و تریبون‌ها و از جمله در رسانه‌ها با اقدامات کلیشه‌ای، خنثی و بی‌فایده به حاشیه کشاند بلکه همه باید به این شعار سال توجه و اهتمام بیشتری برای تحقق آن به کار گیرند.
در این رابطه گفتگویی با دکتر بهرام هاشمی کارشناس ارشد اقتصاد و صنعت در کشور، داشته ایم که به سمع و نظر مخاطبان گرامی می رسانیم.
_علت نامگذاری سال جدید به عنوان «رونق تولید» چیست؟
_ نامگذاری سال‌ها از سوی رهبر انقلاب (دامت برکاته) استراتژی و راهبردی است که خیلی با سیاست‌گذاری‌های کلان در دنیا غریب نبوده و بر اساس علم به داشته ها، توانایی ها، رقبا و چکیده اهداف جهموری اسلامی طرح می‌شود، از سال ۸۶ روند نام گذاری سال با عناوین مختلف بر اساس مسائل اقتصادی بوده و امسال به رونق تولید اختصاص یافته است. علت این نامگذاری هم توسط معظم له تشریح شده که فرمودند: «اگر چنانچه تولید به راه بیفتد، هم می‌تواند مشکلات معیشتی را حل کند، هم می‌تواند استغناء کشور از بیگانگان و دشمنان را تأمین کند، هم می‌تواند مشکل اشتغال را برطرف کند، هم حتّی می‌تواند مشکل ارزش پول ملّی را تا حدود زیادی برطرف کند. لذاست که مسئله تولید به نظر من مسئله محوری امسال است؛ لذا من شعار را امسال این قرار دادم رونق تولید».
پس بنده سه محور اصلی از بیانات معظم له استخراج کردم، محور اول ارزش پول ملی، محور دوم معیشت مردم و سومین محور تولید می‌باشد که با حل کردن مساله اصلی یعنی تولید خواهیم دید که دو محور اول نیز حل خواهد شد و به درستی با رونق تولید، اقتصاد و امنیت کشور حل خواهد شد.
_رونق تولید و مواردی که حضرت آقا بر آن تاکید کرده‌اند چه ماحصلی خواهد داشت؟
برکات رونق تولید برای مردم و کشور بی‌نهایت است؛ افزایش درآمد ملی، افزایش سرمایه گذاری، افزایش صادرات غیر نفتی، ایجاد اشتغال، کاهش واردات، کاهش قاچاق رشد اقتصادی، تراز تجاری مثبت، بالا بردن درآمد و قدرت خرید مردم تنها گوشه‌ای از ثمرات و برکات رونق تولید داخل است.
_دستیابی به این موارد با چه فرصت‌ها و چالش‌هایی همراه است؟
مشکلات پیش روی رونق تولید دو دسته است؛ داخلی (موانع) و بیرونی (چالش‌ها) پس ابتدا این بخش را عرض می‌کنم؛ چالش‌ها در بُعد کلان و ملی است که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود؛ «افزایش مالیات» نخستین چالش تولیدکنندگان است که مالیات بخش تولید در مقایسه با مالیات خرید و فروش ارز، سکه، معاملات مسکن و سوداگری بسیار زیاد بوده و نیاز است تا بودجه سال ۹۸ با همت دولت و مجلس برای هدفمندی و «رونق تولید» در این بخش اصلاح شود. چالش دوم، «هزینه بالای سرمایه» است؛ در کشور ژاپن سود تسهیلات بخش خصوصی به تولیدکنندگان ۲ و ۲.۱ و بخش دولتی ۱.۹ است، در ایران نیز باید این مساله اصلاح شود تا قیمت تمام شده کاهش داشته باشد. چالش بعدی «گمرک»، «حامل‌های انرژی» و سپس «بیمه» است که نسبت به سال ۹۷ با افزایش ۲۶ درصدی مواجه بوده است.
_موانع تولید چه چیز‌هایی است؟
موانع، مشکلات پیش رو در منطقه خودمان بوده و کلان نیست؛ مثلا در استان همدان می‌توان حمایت از تولیددر مناطق محروم را گسترش داده و با افزایش درصد حمایتی مشکلات آن‌ها را برطرف کرد؛ رشته محصول منبت در همدان زیاد است که می‌توان با ارتقای تعداد بیمه کنندگان از پنج به ۹ نفر در این زمینه تولیدکنندگان را حمایت کرد.
مانع بعدی تولید محوری به جای سفارش محوری است؛ یک واحد تولیدی باید همیشه در اوج بماند که می‌تواند با تغییر تکنولوژی، تنوع محصول، آموزش کارکنان، دریافت استاندارد محصول و... باشد، بررسی‌ها نشان می‌دهد ۸۰ درصد مواردی که یک واحد تولیدی نمی‌تواند کار خود را ادامه دهد، مشکلات داخلی آن است بنا براین یک واحد تولیدی می‌تواند با ارتقای کیفیت و تکنولوژی از تولید محوری به سفارش محوری سوق پیدا کند. در استان مرکزی تیمی تشکیل شده است که موانع بومی تولید را برطرف می‌کنند خوب است که این کار در استان همدان نیز انجام شود.
یک مثال ساده از پیچیدگی امور اداری در گمرک و بازرگانی در ایران نیز این است، در سیل اخیر ایران، کشور لبنان تمایل بیشتری به استفاده از تولیدات جمهوری اسلامی ایران داشت، اما به دلیل اداری بالا در ایران، مراودات خود را با ترکیه آغاز کرد، چون در ترکیه سخت‌گیری‌های ایران وجود ندارد.
پیشنهاد می‌شود یک اپراتور اقتصادی مورد تایید AEO جهت تسهیل در امور گمرکی و بازرگانی خارجی که مورد تایید سازمان جهانی گمرک می‌باشد و امین گمرک بر استاندارد‌های امنیت سلامت زنجیره تامین و تجارت بین المللی نظارت داشته و اعمال محدودیت‌ها و مقررات گمرکی بین کشور‌ها تسهیل و تسریع می‌شود در استان همدان استقرار پیدا کند.
_اولویت سرمایه گذاری در استان همدان در چه بخش‌هایی است؟
ایجاد یک مرکز لجستیکی سه وجهی جهت کمک به توسعه، رشد و رقابت پذیری واحد‌های صنعتی هاب گردشگری، توسعه صنایع دستی و صنایع تبدیلی و رشد صادرات آن با توجه به دو مرکز لجستیکی در استان توسط دولت
بیش از ۱۰۰ طرح در استان همدان کار شده و دارای پتانسیل سرمایه گذاری و تفکیک شده درهرشهرستان استان وجود دارد؛ در حال حاضر به طور متوسط هر شهرستان ۱۰ تا ۱۵ طرح به روز قابل استفاده دارد که می‌توان با تمرکز بر این طرح‌ها با تشکیل تعاونی برای جمع آوری سرمایه‌های خرد و در نظر گرفتن سهمی برای دولت، یا معرفی سرمایه‌گذار کار در این بخش‌ها را آغاز کرد.
- «خط لوله پتروشمی پلی اتیلن» که از عسلویه تا ارومیه رفته و از استان کرمانشاه شهر کنگاور به طرف همدان ۱۸ کیلومتر کار شده برای ما فرصت‌های بسیاری در بخش‌های گوناگون ایجاد می‌کند؛ و می‌توان از بالادستی صنعت پتروشیمی و پایین دستی آن هزاران بنگاه و کسب وکار ایجاد کرد این فعالیت در بیشتر استان‌های گروه صنعتی سالهاست شروع شده بعنوان مثال استان‌های همجوار مرکزی، قزوین و کرمانشاه که حدودا ۷۰ واحد پایین دستی و سه واحد بالادستی مشغول فعالیت هستند.
-در حال حاضر با مطالعات هشت جلدی امکان سنجی و پتانسیل ایجاد «مجتمع IT » در استان همدان فراهم بوده و امکان ایجاد بیش از هزار شرکت نرم افزاری با ارزش افزوده بالا و شبکه‌های اینترنتی خاص نیز در پی آن وجود دارد که اداره کل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان می‌تواند مراحل استقرار آن را فراهم کند.
-ایجاد «شهرک نمایشگاهی» با سه پتانسیل کشاورزی (صنایع تبدیلی)، صنایع دستی و گردشگری ظرفیت بعدی استان است که مغفول مانده؛ وجود صنایع تبدیلی باظرفیت بالا، صنایع دستی عالی و صنایع غذایی درجه یک، گیاهان دارویی در استان می‌تواند مقدمه ایجاد این شهرک باشد تا با توجه به گردشگر پذیر بودن استان با تجمیع محصولات در یک شهرک امکان خرید همزمان محصولات و فرآورده‌های استان را برای مسافران و گردشگران فراهم کنیم؛ البته توجه به این نکته نیز ضروری است که در این شهرک‌های نمایشگاهی به جای حمایت از صنوف خدماتی از صنوف تولیدی حمایت کنیم.
-آیتم بعدی برای سرمایه گذاری در استان «وجود ۴۵ تجمع خاص» در استان است که اصلا نیازی به هزینه سخت افزاری مثل شهرک سازی و ... نداشته و کافی است به آن‌ها توجه کرده و از ظرفیتشان استفاده کرد؛ برای مثال در روستا‌های رزن تولید انواع کیف صورت می‌گیرد که می‌توان با بهبود بازار، آموزش، ارتقای کیفیت، قرار دادن سرمایه‌های ارزان قیمت در اختیار تولیدکنندگان، بیمه و تشکیل تعاونی از تجمعِ موجود استفاده کرد تا ماندگاری تولید حفظ شود و در سایه رشد و رقابت پذیری توان فعالیت داشته باشند.
-مساله بعدی توجه به ایجاد «شرکت‌های مدیریت صادرات» است؛ استان همدان ظرفیت‌های بسیاری در عرصه‌های گوناگون از جمله فرش، کشمش، مبل و منبت، سیلیس، قاب، کیف، سفال و... دارد، اما هنوز شرکت‌های مدیریت صادرات تشکیل نشده است.
-تکمیل زنجیره تولید؛ باید دید در تولید محصولات کدام قطعات سود بیشتری برای ما دارد تا تولید آن را در دست بگیریم، چرا یک کارخانه دیگر احداث کنیم می‌توان ظرفیت‌های موجود را فعال کرده یا از ظرفیت‌های دوم و سوم آن‌ها استفاده کرد. برای مثال در شهر همدان ۱۰۵ قطعه ساز خودرو داریم که عالی‌ترین قطعه سازان کشور در حوزه خودرو هستند و از آن‌ها غافلیم! با این ظرفیت اگر صنایع سنگینی نظیر خودرو سازی در استان ایجاد شود به راحتی می‌توان از پتانسیل آن‌ها به روش‌های پیمانکاری، مشارکت، خوشه‌ای و... استفاده کرد.
وجود ۲۷۱ معدن فعال در استان همدان یکی دیگر از فرصت‌های بکر است؛ برخی معادن نظیر سنگ‌های تزیینی که قیمت آن از نفت بالاتر است، اما این منبع با خام فروشی خارج می‌شود! به راحتی می‌توان نسبت به شرایط تبدیلی و فرآوری این محصول اقدام کرده و با ارزش افزوده بالایی که دارد در ایجاد اشتغال گام مهمی برای استان برداشت.
-آیتم بعدی نیز تسهیل کسب و کار و ایجاد شفافیت است.
_این مورد چگونه حاصل می‌شود؟
باید هزینه سرمایه گذاری و زمان آن را به شدت کم کرد، ایجاد کسب و کار آسان با پایین آوردن هزینه‌ها و زمان و بالا بردن نرخ بازگشت سرمایه افراد را به سرمایه گذاری در بخش تولید راغب خواهد کرد؛ در این صورت مطمئن باشید کسی دیگر تمایل به سرمایه گذاری پول خود در بانک نخواهد داشت و برای ورود به عرصه تولید دست و پا می‌زند.
حمایت از شرکت‌های دانش بنیان، کسب و کار‌های نو و خلاق، حمایت جدی از مالکیت معنوی طرح‌ها توسط دولت و قوه قضاییه، ایجاد بانک‌های اطلاعاتی از کسب و کار‌های مورد نیاز در منطقه، هدفمند کردن نیروی کار با آموزش و سفارش محوری محصول توسط ارگان‌های متولی همگی از جمله اقداماتی است که برای این بخش می‌توان برشمرد.
_با توجه به نکاتی که اشاره کردید در این جا به روش‌های کسب و کار نیز بپردازیم؛ لطفا این بخش را نیز تبیین کنید.
۱۷ روش کسب و کار در دنیا وجود دارد که رقابت، مجموعه ای، پیمانکاری، برون سپاری و خوشه‌ای از آن جمله است؛ که باید در جهت فرهنگ سازی و استفاده آن در تولید اهتمام کرد؛ مشکل بیشتر واحد‌های تولیدی راکد استان همدان همین است! استفاده از یک روش تولید، که اگر محصول مور نظر را نخرند برای محصول جدید باید دوباره هزینه شود، اما اگر خط تولیدی انعطاف پذیری داشته باشیم با تنوع محصول سود حاصل از آن نیز بیشتر خواهد بود.
ببینید در کشور ژاپن طرح «یک روستا، یک محصول» دنبال می‌شود، برای مثال مجوز پوشاک فقط برای روستای کردآباد است که پس از رسیدن به حجم تولید مشخص در یک بازه زمانی خاص باید به نواحی و شهرک‌های صنعتی منتقل شود؛ ما از این پتانسیل و روش‌های مختلف تولید در استان همدان غافلیم.
_برای رونق تولید چگونه می‌توان از «تهدید‌ها و فرصت ها» و «ضعف‌ها و قوت ها» استفاده کرد؟
این مساله را با ذکر مثال عرض می‌کنم؛ ببینید در سیل اخیر ۵۰ درصد وسایل از ۱۶۰ هزار منزل مسکونی به صورت کامل از بین رفت، باقی منازل مسکونی نیز تقریبا ۵۰ درصد خود را از دست دادند. در حال حاضر می‌توان از این فرصت استفاده کرد؛ هیاتی متشکل از اتاق بازرگانی و سازمان صمت استان با مشارکت دفتر مور اقتصادی استانداری همدان مترصد نیاز‌های سیل زدگان بوده و تامین وسایل مورد نیاز افراد خسارت دیده که در استان توان تولید آن‌ها وجود دارد را بر عهده گیرند.
یا در بازسازی عراق و سوریه نیز گروه‌های اقتصادی با حضور در این کشور‌ها از ظرفیت ادوات کشاورزی و دفاتر فنی مهندسی در جهت تامین نیاز این کشور‌ها استفاده کنند.
_در بین رشته‌های دانشگاهی کدام یک در رونق تولید سهم بیشتری دارد؟
رشته مهندسی صنایع به حق یکی از پرکاربردترین رشته‌ها در رونق تولید بوده و بهترین رشته برای واحد‌های صنعتی است که در استان و رشته‌های دانشگاهی مغفول مانده؛ خدماتی نظیر برنامه نویسی، برندسازی، کیفیت منابع انسانی، امکان سنجی، استقرار دستگاه ها، مواد اولیه، انرژی، استانداردسازی محصولات، ممیزی گرفتن و ده‌ها کار دیگر توسط تحصیل کرده‌های این رشته می‌تواند انجام شود.
_نقش مردم در رونق تولید چگونه است؟
زمانی در کشور‌های دیگر نظیر ژاپن مردم از محصول خراب خود استفاده می‌کردند، چون می‌دیدند تولید کننده رفته رفته در صدد اصلاح وارتقای کیفیت محصول است؛ اما مردم ما یک جا‌هایی حق دارند تمایلی به استفاده از محصول ایرانی نداشته باشند، چون عزمی برای ارتقای کیفیت محصول وجود ندارد و تولید کننده حاضر نیست برای آموزش، تحقیقات و توسعه پول خرج کند مثل صنعت خودروسازی! بنابراین می‌توان گفت: تولیدکنندگان با «اعتماد سازی» و «فرهنگ سازی» شرایط خوبی برای مردم فراهم کنند. جدی گرفتن گارانتی و وارانتی، توجه به سه جایزه مهم دنیا در بخش تولید در ارزیابی کیفیت و حمایت و تشویق کسانی که موفق هستند همگی در اصلاح روند تولید و ایجاد اعتماد برای مردم نقش موثری خواهد داشت.
_ سپاس از وقتی که در اختیار ما قرار دادید اگر به عنوان نکته پایانی مطلبی هست بفرمایید.
عملیاتی شدن همه مواردی که در این گفتگو عرض شد مستلزم داشتن مدیران جهادی در حوزه‌های مختلف است؛ به شرط اینکه به آن‌ها بگوییم کجا هستیم و چه می‌خواهیم؟ رونق تولید نیاز به مدیران متخصص، دلسوز، بومی، با تجربه و دارای برنامه برای آینده دارد.
این گفت‌وگو نخستین بار در روزنامه سپهر غرب منتشر شده است.
