حسین کنعانی مقدم در گفت وگو با جام جم آنلاین با اشاره به اینکه بسته پیشنهادی اروپا مبنی بر حمایت از برجام باید حاوی چه الزام هایی از سوی 5 کشور حاضر در توافق هسته ای باشد تا مورد موافقت ایران قرار بگیرد، اظهار کرد: با عنایت به دستور العمل ابلاغی مقام معظم رهبری به دولت و هیات مذاکره کننده ما پیرامون ادامه مذاکرات در خصوص حفظ برجام، چند اصل کلی را باید مورد توجه قرار داد. اول اینکه اروپایی ها باید در همه ابعاد اجرایی برنامه جامع اقدام مشترک همچون جمهوری اسلامی ایران تضمین دهند و اینطور نباشد که در رسانه ها بگویند ما به تعهدات خود پایبند هستیم اما در عمل و حقیقت امر چنین اتفاقی رخ ندهد.
وی با بیان اینکه بار حقوقی پیشنهادهای غرب باید به گونه ای باشد تا روند همکاری ها با یک امضای ترامپ نافی تعهدات نگردد، افزود: مستقل از اینکه اروپا از ابتدا اجرای مجموعه ای از مفاد همچون گشایش سوییفت بانکی را متعهد شده، باید تاوان خروج آمریکا از برجام را هم به عهده گرفته و به بهانه عدم حضور واشنگتن در توافق از مسئولیت های خود در این باره شانه خالی نکند. در این صورت است که می توان امیدوار بود جمهوری اسلامی ایران در حوزه منافع ملی انتفاع لازم از بسته مزبور را می برد.
این کارشناس سیاست خارجی در تشریح دیگر الزام های بسته برجامی اروپا برای کارآمدتر شدن آن، تصریح کرد: آنچه مقامات غربی برای حفظ توافق هسته ای تدوین کردند باید دربردارنده مکانیزمی باشد که سیاست های ایجابی ایالات متحده آنها را به سمتی هدایت نکند تا بندهای پیشنهادی بسته تفسیرهای مختلفی به بگیرد و از دل همین تفسیرها از 5 کشور سلب مسئولیت شود. به عبارتی مذاکره کنندگان ما باید نسبت به متن بسته اشراف کامل یابند تا طرف اروپایی با ترجمه های مختلف از یک واژه خاص در مسیر دور زدن تعهدات خود گام بردارد.
کنعانی مقدم در پاسخ به این پرسش آیا احتمال می رود نظیر آنچه مقامات اروپایی در رسانه ها مطرح می کنند، اجرای برخی تعهدات را منوط به تجدید نظر ایران در مباحث منطقه ای و دفاعی کنند، خاطر نشان کرد: جمهوری اسلامی ایران هیچ تعهد دیگری اعم از تغییر رویه یا اصلاح مسئله موشکی- مباحث حقوق بشری و حضور مستشاری در منطقه را که اساسا ربطی به برجام ندارد به اروپا نخواهد داد و اگر قرار باشد در ذیل بسته پیشنهادی اروپا به این موضوعات اشاره شده باشد قطعاً جمهوری اسلامی ایران زیر بار نخواهد رفت.
وی تاکید کرد: تا امروز تهران به تمام تعهدات خود در چارچوب برجام عمل کرده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شخص آقای مدیر کل در قالب بیش از ۱۰ حداقل گزارش جامع پایبندی تهران به توافق هسته ای را صریحا مورد تایید قرار داده است. لذا خود همین پایبندی و افزون بر آن بازرسی های آژانس از سیاست ها موجب رفع هر گونه تردید در برنامه هسته ای ما می شود و دلیلی ندارد زیر بار محدودیت های مضاعف برویم.
کارشناس سیاست خارجی در تکمیل پاسخ خود ادامه داد: گرچه این احتمال وجود دارد که جمهوری اسلامی ایران در یک چارچوب خاص و اقتضاء زمان آن هم با تصمیم گیری مقامات ارشد نظام (مشروط به اثبات حسن نیت اروپا در روابط خارجی با یران) در مباحث مختلف سیاسی و منطقه ای یک میز مذاکره دیگری را بپذیرد، اما آنچه که مسلم است میز امروز برجام نه تکرار دوباره سیاست های آمریکا بر سر مسائل منطقه‌ای و توان دفاعی ما را بر می تابد و نه جمهوری اسلامی بدون ضمانت گرفتن از غرب حاضر به مذاکرات جدیدی می شود.
کنعانی مقدم در خصوص اینکه به فرض تایید بسته پیشنهادی غرب از سوی ایران، آیا خواسته هایی همچون به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی که در دیدار رییس جمهور روحانی و آلن برسه همتای سوییسی او مطرح شد، ادامه همکاری ها با چالش روبه روبه نمی شود، گفت: به هر حال طرفین بر سر مشروعیت رژیم اشغالگر قدس اختلاف نظر دارند و هیچ بعید نیست این مسئله منجر به شکاف تهران و کشورهای غربی گردد. اما موضع جمهوری اسلامی در خصوص موجودیت رژیم صهیونیستی کاملا روشن است و در طول 40 سال اخیر همواره در برابر تجاوز و اشغالگری های این رژیم ایستاده است.
وی در همین راستا با طرح این سئوال که آیا در طول مذاکرات هسته ای و حصول برجام ایران اسراییل را به رسمیت شناخته بود که حال باید تمدید این موضع مبادرت کند، از درخواست دولت سوییس انتقاد کرد و افزود: به هر حال لابی های صهیونیستی در کل دنیا فعال هستند و همیشه به غربی ها دیکته می کنند تا در مناسبات باید نام اسراییل به هر نحو مطرح شود ولی باید گفت اساسا مقوله برجام و مشروعیت و عدم مشروعیت رژیم صهیونیستی جدا از هم هستند اما اروپا برای نشان دادن ارادت خود به آنها هر از چند گاهی تلاش می کند حیثیت بر باد رفته اسراییلی ها را ولو در اظهارات رسانه ای بازگرداند.
کنعانی مقدم در ادامه به مواضع چند سال اخیر دولت های اروپایی در قبال ایران گریزی زد و گفت: مشکل بزرگی که ما با اروپایی ها داریم این است که آنها استاندارد دوگانه ای را برای خود تعریف کرده اند. به این معنا که در تصمیم گیری ها یا در قالب کشورهای عضو اتحادیه اروپا رفتار می کنند و یا در اعلام مواضع نظر کل اروپا بحث دیگری را مطرح می کنند. بطور نمونه ممکن است کشورهای عضو اتحادیه اروپا در چارچوب قوانین خود یک سخن بگویند در عین حال فرانسه یا انگلیس تعبیر دیگری از یک مسئله یا توافق خاص در خصوص ایران رابطور جدا گانه تفسیر و آن را ابراز کنند.
وی در این باره افزود: کشورهای عضو اتحادیه اروپا با دیگر دولت ها باید به موازات یکدیگر یک تصمیم متحد بگیرند و تکلیف خود را در خصوص ایران برای همیشه روشن کنند و با طرح موضوعات غیر برجامی مسیر مذاکرات را منحرف نکنند. این امر علاوه بر نشان دادن حسن نیت آنها در قبال ایران، استقلال مقامات غربی در عدم دنباله روی از سیاست تحریمی آمریکا را در پی دارد و این خود می‌تواند نوعی تضمین عینی برای بسته پیشنهادی قلمداد شود.
کنعانی مقدم در پایان در خصوص اینکه بسته حمایتی اروپا از برجام شامل چه جایگزین هایی برای خروج شرکت های خصوصی همچون توتال از ایران خواهد بود،اظهار داشت: این مسئله قطعاً نخواهد توانست جامعیت همه تعهدات اروپا در قبال ایران را دربر گیرد اما برای ایجاد تعادل و تعدیل تحریم های ثانویه آمریکا، آنها باید مراودات بین بانکی خود را با جمهوری اسلامی ارتقا بخشند و مباحثی همچون هموار کردن مسیر انتقال ارز حاصل از فروش نفت و بازگشایی ال سی را تسهیل بخشند.
وی گفت: همچنین وجوهی که از ایران در اروپا و امریکا بلوکه شده است را به جریان بیندازند. در این صورت است که ما می توانیم بپذیریم تحریم‌های ضد ایرانی کاخ سفید با تضمین‌های اروپا با شکست روبه رو شده و ماندن ایران در برجام منجر به تامین منافع ملی و امنیتی کشورمان می شود.
محمدرضا شجاعیان/ جام جم آنلاین