قابلیت ها و چالش های باغداری در قزوین

به گزارش تابناک از قزوین به نقل از ایرنا، قزوین با داشتن کمتر از یک درصد مساحت کشور از قابلیت های بالایی در حوزه باغی برخوردار می باشد به طوری که این استان جزو سه قطب برتر تولید زیتون ایران به عنوان تنها محصول استراتژیک باغی کشور به شمار می رود.
قزوین همچنین جزو سه استان برتر تولیدکننده انگور می باشد و رتبه نخست تولید زغال اخته،سوم گیلاس و چهارم فندق را در اختیار دارد.
با وجود این قابلیت ها، مشکلات و پیچ و خم هایی نیز پیش روی فعالیت باغداران قزوینی قرار دارد که این قشر از مسئولان انتظار حل آنها را دارند.
محدودیت منابع آبی، فعالیت واسطه ها و دلالان، کمبود صنایع تبدیلی، مشکلات بیمه ای و کم رغبتی جوانان به فعالیت در باغ ها، عرضه نهال های با کیفیت پایین و سموم نامرغوب، فرسودگی ماشین آلات،گرانی ادوات باغداری، قیمت بالای سوخت و نحوه نامناسب عرضه آن از مهم ترین مشکلاتی می باشد که فعالان عرصه باغداری قزوین را با چالش روبرو ساخته است.

** قزوین جزو پنج استان برخوردار از باغ های مدرن زیتون و انگور
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی قزوین در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: بیشتر باغ های بارور استان به 2 محصول انگور و زیتون اختصاص دارد و محصولاتی چون فندق، گیلاس، زغال اخته، گردو، پسته و هلو و شلیل نیز از دیگر محصولات باغی عمده قزوین به شمار می روند.
علی اکبری با اشاره به وجود 73 هزار و 100 هکتار اراضی باغی در استان قزوین،افزود: سالانه یک هزار تا یک هزار و 500 هکتار به میزان باغ های استان اضافه می شود که بیشتر مربوط به باغ های زیتون و متراکم در اراضی شیب دار و همچنین باغ های داربستی انگور هستند.
وی اضافه کرد: یکی از شاخص ترین نمادهای توسعه و نوسازی باغ های استان در طرح ملی فراز نمایان شده که در راستای آن برای داربستی کردن یک هزار هکتار از تاکستان های انگور 60 میلیارد ریال اعتبار هزینه شده است.
اکبری به تسهیلات دولت به باغداران زیتون نیز اشاره کرد و گفت: در جهت توسعه باغ های زیتون نیز برای باغ های جدید 50 درصد از هزینه خرید نهال توسط دولت به صورت یارانه تعلق خواهد گرفت و همچنین در جهت مجهز کردن به روش های آبیاری تحت فشار نیز در این باغ ها 80 درصد یارانه کم بهره نیز در اختیار باغداران قرار می گیرد.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی قزوین گفت: از نظر ایجاد باغ های پیشرفته و مدرن در محصولات زیتون و انگور در کشور جزو پنج استان برتر به شمار می رویم و این اتفاق خوب به زودی در رابطه با پسته و فندق نیز رقم می خورد.
وی در ادامه با تاکید بر لزوم استفاده از نهال های با کیفیت برای جوان سازی باغ های استان از سوی کشاورزان،اظهار کرد: از باغداران استان می خواهیم خرید نهال را از مراکز معتبر انجام دهند تا شاهد پرورش نهال های نامرغوب و کیفیت پایین باغ ها نباشیم.
اکبری در رابطه با وضعیت صنایع تبدیلی در باغ های قزوین نیز گفت: در رابطه با انگور به عنوان مهم ترین محصول باغی استان، شاهد فعالیت 28 کارخانه صنایع تبدیلی هستیم و با حمایت های دولت خیلی از مشکلات فعالان باغی این محصول و تولیدکنندگان کشمش مرتفع شده است و امروزه شاهد صادرات کشمش تاکستان به کشورهای مختلف از جمله روسیه، ارمنستان، رومانی، عراق و کشورهای حاشیه خلیج فارس هستیم.

**مشکلات آب در باغ های قزوین
مهدی پیله فروش ها کارشناس امور باغی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به محدودیت میزان سفره های آب زیر زمینی در دشت قزوین، توسعه باغ های میوه در استان و کاهش نیافتن مزارع غلات باعث برداشت بی رویه از سفره های آب های زیر زمینی در این دشت شده که می تواند آینده باغداری قزوین را با خطر روبرو سازد.
وی با بیان اینکه دشت قزوین جزو پنج دشت حاصلخیز زراعی و باغداری کشور در 1340 شناخته شده بود که حجم آب سفره های زیرزمینی آن به 13 میلیارد متر مکعب می رسید،افزود: با برداشت بی رویه آب از این سفره ها از سال 72 به بعد این رقم به 2.6 میلیارد متر مکعب کاهش یافت و این موضوع در کنار حفر چاه های غیرمجاز، دشت را به سمت شوری آب پیش می برد و احتمال می رود تا این منطقه در آینده نه چندان دور به بیابان تبدیل شود.
پیله فروش ها با بیان اینکه از 480 هزار هکتار اراضی قابل کشت در استان قزوین، 73 هزار هکتار آنرا باغ ها تشکیل می دهند،اظهار کرد: تامین آب این باغ ها فشار زیادی به سفره های آب زیرزمینی وارد می سازد و همچنین افزایش سالیانه یک هزار تا یک هزار و 500 هکتار باغ بدون مطالعه باعث می شود دشت قزوین به بیابان تبدیل شود.
وی با بیان اینکه توسعه غیراصولی باغ ها موجب می شود تا آنها سود دهی مناسبی نداشته باشند و همچنین استفاده باغداران غیربومی نیز موجب شده تا روند تخریب زمین های کشاورزی سرعت بگیرد، اظهار کرد: کشاورزان غیربومی با اجاره زمین ها و کاشت غلات به آنها آسیب می زنند و باعث از بین رفتن آب و خاک و زمین های کشاورزی و باغ ها می شوند.

**بهره برداری نامناسب از منابع آبی، تهدیدی برای حیات باغ ها
وی با بیان اینکه تنها 15 درصد از مجموع اراضی کشاورزی استان از روش های آبیاری مدرن استفاده می کنند،افزود: بهره برداری نامناسب از آب در دشت قزوین موجب شده که جنوب شهرستان آبیک و شمال بویین زهرا و قسمتی از شرق تاکستان امروزه به بیابان تبدیل شده و به یکی از کانون های ایجاد گرد و خاک بدل شوند و حیات بخشی از باغ ها در استان به خطر بیافتد.
وی اظهار کرد: اجرای روش های مدرن آبیاری و بهسازی شبکه توزیع آب در زمین های کشاورزی استان با وجود بروکراسی و پیچ و خم های اداری سردرگم باقی مانده است، در صورتی که باید با سرعت در این بخش حرکت کنیم تا مانع از بحران شده و شاهد خشک شدن باغ های استان و همچنین اراضی کشاورزی نباشیم.
وی، بالا رفتن قیمت ادوات و قطعات ابیاری را یکی از مشکلات باغداران عنوان کرد و گفت: این موضوع در 2 سال اخیر محسوس بوده و متاسفانه شاهد نظارت کم رنگ مسئولان در این حوزه هستیم.
پیله فروش ها افزود: فک پلمپ چاه های غیرمجاز و گران فروشی آب این چاه ها از دیگر مشکلات حوزه باغداری در استان قزوین به شمار می رود که فعالیت در حوزه باغداری را زیان ده کرده است و باید سوال کرد که اگر آب کم است چرا با ساعتی 850 هزار ریال به باغدار فروخته می شود.

**تولید نهال نامرغوب از چالش های باغداران
پیله فروش ها همچنین با بیان اینکه در استان قزوین حدود 150 نهالستان مشغول به فعالیت هستند که سالانه حدود پنج میلیون نهال تولید می کنند، افزود: از زمان ورود بخش خصوصی به این حوزه و کم شدن نظارت ها شاهد تولید نامرغوب نهال بوده و این موضوع کیفیت باغداری استان را پایین آورده است.
وی اظهار کرد: باید از نهال های مرغوب استفاده کنیم تا در آینده باغ های با کیفیتی داشته باشیم.

** فرسودگی ماشین آلات حوزه باغی
نایب رییس مجمع ملی خبرگان کشاورزی کشور و از باغداران قزوین نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، فرسودگی ماشین آلات کشاورزی را از مشکلات باغداران قزوینی عنوان کرد و گفت: این موضوع موجب شده تا مصرف سوخت در این ماشین الات بسیار بالا بوده و به صرفه نباشد.
حسین کاکاوند همچنین گفت: فرسوده بودن این ماشین آلات، کارایی لازم را برای پیشبرد کشاورزی نوین از باغداران استان گرفته است.
وی اظهار کرد: با وجود اختصاص تسهیلات برای خرید ماشین آلات کشاورزی توسط دولت، سود بالای بازپرداخت آنها و وجود دستگاه های کم کیفیت در کنار مالیات 9 درصدی نوسازی ناوگان کشاورزی موجب شده تا خیلی از باغداران از استفاده از این امکان صرف نظر کنند.

**سم نامرغوب و تاثیر منفی آن بر فعالیت باغداران
کاکاوند به مسایل و مشکلات فعالان این حوزه اشاره کرد و گفت: دلالی و واسطه گری در حوزه تهیه و توزیع سموم مورد استفاده در بخش باغداری موجب شده تا سم با کیفیت پایین و نامرغوب به دست باغداران برسد که این موضوع موجب آلودگی آب و خاک و خسارت به باغ ها شده و همچنین تولید محصول سالم باغی را تحت تاثیر خود قرار داده است.
وی اظهار کرد: متاسفانه شاهد فروش انواع سم های بدون مجوز در بازار هستیم که برخی از آنها از مراکز توزیع رسمی به باغداران عرضه می شوند و در این رابطه ضعف دستگاه های نظارتی محسوس است.

**مشکلات مربوط به سوخت
کاکاوند همچنین به مساله سوخت ماشین الات کشاورزی اشاره کرد و گفت: سوخت یکی از اصلی ترین و شاید حیاتی ترین ماده برای ماشین الات کشاورزی باشد که متاسفانه گازوئیل مصرفی این وسایل مورد استفاده در عرصه باغداری با قیمت بالاتر از عرضه توسط ماشین داران باربری به باغداران تحویل داده می شود.
وی ادامه داد: ماشین های باری هر لیتر گازوئیل را سه هزار ریال دریافت می کنند، اما کشاورز دارای ترکتور بابت آن سه هزار و 300 ریال می پردازد، ضمن آنکه شرکت پخش فرآورده ها و جایگاه داران مواد سوختی از تحویل دادن سوخت در جایگاه به باغدار خودداری کرده و به طور اجبار این مایع سوختی را علاوه بر بی کیفیت بودن، به محل باغ باغدار برده و با اضافه کردن 500 هزار ریال به هزینه فوق و با نداشتن میزان اندازه گیری دقیق تحویل می دهند و به نوعی یک منبع درامد بدون دردسر و دائمی برای خود ایجاد کرده اند و البته اگر نیز مواد سوختی در جایگاه به کشاورز تحویل داده شود این قشر باید لیتری 6هزار ریال به جایگاه دار هزینه پرداخت کنند.
وی همچنین گفت: کم میلی قشر جوان به فعالیت باغداری به علت وجود مشکلات زیاد در این عرصه بویژه درآمد زایی کم باعث شده است بیشتر باغداران استان بالای 60 سال سن داشته باشند و از توانایی و نیروی کافی برای نگهداری باغ های خود برخوردار نباشند.

**لزوم مشارکت نماینده باغداران در نشست های تصمیم گیری برای حوزه باغی
وی با بیان اینکه مشارکت نماینده باغداران در نشست های تصمیم گیری در حوزه باغداری استان را شاهد نیستیم،افزود: آگاهی نداشتن کافی مسئولان از اطلاعات محلی باعث تصویب مصوبات ناکارآمد و طرح های غیر قابل اجرا در سطح اراضی باغی می شود که این کار مانند پزشکی می ماند که بیمار ندیده برای آن تجویز دوا کند.
کاکاوند اظهار کرد: از مسئولان انتظار داریم تا نمایندگان باغداران را در نشست های تصمیم گیری خود مشارکت دهند تا از تصمیم های نادرست و و تصویب طرح های غیرعملی در این حوزه جلوگیری شود.

**مشکلات بیمه ای باغداران
کاکاوند در ادامه به مشکلات بیمه ای باغداران قزوینی اشاره کرد و گفت: مسایل بیمه کشاورزی و تامین اجتماعی یکی از بزرگترین دغدغه های کشاورزان استان قزوین و کشور است، به شکلی که بیمه کشاورزی به صورت یک طرفه نوشته شده و نماینده ای از کشاورزان در ارزیابی خسارات آن شرکت ندارند و ارزیابان بیمه بدون آگاهی لازم به تعیین خسارات می پردازند.
کاکاوند گفت: در حالی که پرداخت خسارات باغداران معمولا پس از ارزیابی فرایندها باید ظرف 6 ماه به طول می انجامد، پرداخت آن به حداقل یک تا یک ونیم سال بعد موکول می شود که باغدار طی این مدت آسیب ها و ضررهای مالی زیادی را به جان می خرد و این در صورتی است که برای تمدید قرار داد بیمه، وی باید به روز تمامی حق بیمه خود را پرداخت نماید در غیر این صورت قرارداد آنها تمدید نخواهد شد.
وی ادامه داد: در رابطه با بیمه تامین اجتماعی باغدار نیز باید اذعان کرد به علت فصلی بودن این شغل، مشکلاتی برای تحت پوشش قرار گرفتن این قشر زحمت کش وجود دارد و به همین دلیل بعضی از باغداران در دوران از کار افتادگی بدون داشتن مستمری بازنشستگی و یا از کار افتادگی با فقر مادی روبرو خواهند شد.
وی در ادامه به برخی تاخیرها در پرداخت هزینه خرید تضمینی میوه اشاره کرد و گفت: پرداخت پول خرید تضمینی میوه بعد از هشت تا 9 ماه صورت می پذیرد در حالی که برای گندم کاران این مدت کمتر 6 ماه می باشد و این خرید تضمینی در موقع پرداخت بدون سود مشارکت کشاورز پرداخت می شود، در حالی که اگر این پول در قالب تسهیلات کشاورزی از بانک دریافت می شد برای ان دیر کردی 18 درصدی درنظر می گرفتند.
باغدار نمونه کشور در ادامه نداشتن مجمع صنفی باغداران در جهت رسیدگی به امور فعالان این حوزه را از اصلی ترین مشکلات درونی باغداران استان قزوین یاد کرد و گفت: این مساله مشکلات زیادی را برای فعالان باغداری در قزوین بوجود آورده است.
وی،موقوفه بودن بعضی از باغ های قزوین را از دیگر مشکلات پیش روی باغداران این استان یاد کرد و گفت: این مساله به خرد شدن زمین ها و باغ ها منجر شده و با از بین رفتن یکدستی باغ ها شاهد کم رونق شدن آنها هستیم.
وی اظهار کرد: برای کاشت درختان جدید و احیای باغ ها در اراضی اوقافی باید هزینه های قابل توجهی به اوقاف پرداخت نمود که این مساله تاثیر منفی بر فعالیت های باغداری گذاشته و باعث از بین رفتن برخی باغ ها و تبدیل آنها به زمین زراعی برای کشت غلات شده که رفع این مشکل نیازمند تصمیم مدیریتی مسئولان استان است.
وی اظهار کرد: به دلیل اوقافی بودن باغ ها، خیلی از باغداران در دریافت تسهیلات بانکی برای خرید نهال های جدید و یا اجرای روش های آبیاری مدرن به مشکل برمی خورند.
کاکاوند همچنین گفت: به علت اجازه ندادن فنس کشی به باغداران توسط سازمان امور اراضی، گاهی اوقات شاهد سرقت وسایل و ماشین آلات باغداران نیز هستیم.

**حضور واسطه ها و دلالان، بلای جان باغداران
وی، حضور واسطه ها و دلالان را بلای جان باغداران عنوان کرد و گفت: به دلیل ضعف باغداران در تهیه زیرساخت ها مانند سردخانه و صنایع تبدیلی و با هزینه مالیات 9 درصدی میوه در سردخانه ها آنها مجبورند میوه های خود را با قیمتی پایین به دلالان بفروشند و همین مساله فعالان این حوزه را دلسرد کرده است.
کاکاوند افزود: در واقع زحمت اصلی تولید میوه از باغ ها را باغداران می کشند اما سود اصلی کار را واسطه ها و دلالان بدون زحمت کشیدن از آن خود کرده و به جیب می زنند.