حسینی‌یمین با بیان اینکه فن مناظره یکی از صناعات خمسه در علم منطق است، عنوان کرد: امروزه علم منطق به عنوان رشته تخصصی در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود و مهم‌ترین باب و ثمره عملی و واقعی علم منطق مغالطه است که کتاب «مغالطات» نوشته علی‌اصغر خندان یکی از منابع این درست محسوب می‌شود.
یک مدرس حوزه و دانشگاه در همدان با بیان اینکه هدف از مناظره کشف حقیقت است، گفت: نباید در مناظره از لغات تحقیرآمیز و زشت استفاده شود.
به گزارش ایسنا، حجت‌الاسلام والمسلین سیدمجتبی حسینی‌یمین در کارگاه آموزش اصول و فن مناظره که به همت معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی همدان برگزار شد، اظهار کرد: در این کارگاه مقدمات قبل از مناظره، ملاحظات حین مناظره، روش‌های کلی ارائه مطالب و پاسخگویی و مغالطات رایج در مناظره که اصل بحث است، بیان می‌شود.
وی با بیان اینکه هدف از مناظره کشف حقیقت است، ادامه داد: مناظره گفت‌و‌گویی با هدف کشف حقیقت بین دو گروه برای اثبات مطالب خود و ابطال مطالب گروه مقابل است که متأسفانه این امر مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
حسینی‌یمین با بیان اینکه فن مناظره یکی از صناعات خمسه در علم منطق است، عنوان کرد: امروزه علم منطق به عنوان رشته تخصصی در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود و مهم‌ترین باب و ثمره عملی و واقعی علم منطق مغالطه است که کتاب «مغالطات» نوشته علی‌اصغر خندان یکی از منابع این درست محسوب می‌شود.
وی بیان کرد: در این کارگاه مطالب به صورت کلی بیان می‌شود بنابراین شرکت‌کنندگان در این جلسه برای آماده شدن برای مناظره باید با یکدیگر مباحثه کنند و مباحث مطرح شده در این جلسه را با یکدیگر مورد بررسی قرار دهند.
این مدرس حوزه و دانشگاه با بیان اینکه مناظرات امام رضا(ع) با مأمون از مناظرات مشهور است، افزود: طبق آیات قرآن کریم مناظره از اهمیت بسیاری برخوردار است و افراد باید حرف‌های یکدیگر را بشنوند اما لزومی بر قبولی همه حرف‌ها نیست بلکه باید بهترین سخن را بپذیرند.
حسینی‌یمین آزادی تفکر را از اهداف اصلی انقلاب اسلامی دانست و خاطرنشان کرد: فن مناظره در گذشته در حوزه‌های علمیه بسیار رایج بوده که متأسفانه امروزه کمرنگ شده است.
وی تصریح کرد: در بیان ساده تعریف مناظره «گفت‌‌وگو» است البته امروزه مناظره مکتوب هم وجود دارد که یکی از نمونه‌های آن مناظره آیت‌الله سبحانی و سروش است که به صورت مکتوب منتشر شده است.
حسینی‌یمین قالب مناظره را متشکل از سه نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها به عنوان داور، گروه محقق و دو عضو مناظره‌کننده بیان کرد و یادآور شد: مناظره‌کننده اول در مدت زمان 6 دقیقه باید طرح مسأله کند سپس مناظره‌کننده دوم که مخالف است باید در مدت 6 دقیقه مسأله را طرح کند و در دور دوم دفاع از مسأله است که مناظره‌کننده دوم در 3 دقیقه از موضوع دفاع می‌کند سپس مناظره‌کننده اول باید در طول 3 دقیقه به دفاع بپردازند.
وی عنوان کرد: در پایان هر کدام از مناظره‌کننده‌گان باید در طول 4 دقیقه جمع‌بندی و نتیجه‌گیری کنند که در مجموع هر کدام از مناظره‌کنندگان 16 دقیقه صحبت می‌کنند و در نهایت مجموع زمان مناظره 32 دقیقه است که 3 دقیقه شروع و 15 دقیقه برای تنفس هیئت داورن به آن اضافه می‌شود بنابراین یک مناظره در کمتر از یک ساعت انجام می‌شود.
این مدرس حوزه و دانشگاه تصریح کرد: هر تیم باید حداقل 4 پرسش از طرف مقابل بپرسد که کمتر از 4 پرسش نمره منفی دارد و باید تمام پرسش‌های طرف مقابل پاسخ داده شود، در غیر این‌صورت مناظره‌کننده نمره منفی دریافت می‌کند و نکته حائز اهمیت دیگر این است که نسبت به اظهارات طرف مقابل واکنش نشان داده شود یعنی رد یا تصدیق نسبت به اظهارات انجام شود چرا که نباید نسبت به صحبت طرف مقابل بی‌اعتنا بود.
وی با اشاره به اینکه کسب اطلاعات کافی، داشتن تقوا، اخلاص و توکل از جمله تمهیدات پیش از مناظره محسوب می‌شود، اظهار کرد: پذیرفتن حرف منطقی از طرف مقابل امتیاز دارد، قدرت گفتن نمی‌دانم، آماده کردن دلایل و مستندات، پیدا کردن اشکالات احتمالی موضوع و پیش‌بینی ادله و دفاع طرف مقابل، دریافت روزمه علمی و ارزیابی طرف قبل از ورود به مناظره لازم است.
حسینی‌یمین با تأکید بر اینکه رعایت زمان‌بندی‌ها باید مورد توجه مناظره‌کنندگان باشد، گفت: ملاحظات حین مناظره شامل هنر خوب گوش‌دادن است که خود این امر یکی از اشکالات رایج در مناظرات است، حفظ آرامش، صلابت و وقار در مناظره، گشاده‌رویی هنگام دفاع یا پاسخگویی از دیگر نکاتی است که مناظره کنندگان باید به آن توجه داشته باشند.
این مدرس دانشگاه با تأکید بر اینکه نباید از لغات تحقیرآمیز و زشت استفاده شود، افزود: باید در حین مناظره از برچسب زدن به دیگران پرهیز کرد، متقن و کوتاه سخن بگوییم و از مطالب اضافه دوری کنیم، سعی بر گرفتن اقرار از مخاطب نداشته باشیم و این نکته باید همواره مورد توجه قرار گیرد که هدف وسیله را توجیه نمی‌کند.
وی درباره روش‌های کلی ارائه مطلب اظهار کرد: باید بیان مسأله به صورت صریح و شفاف باشد و بیان سوال اصلی ویک یا چند سوال فرعی و پاسخ سوالات همراه با استدلال از جمله نکاتی است که در بیان مطالب باید مورد توجه مناظره‌کنندگان قرار گیرد.
حسینی‌یمین درباره ارائه استدلال در مناظره، تصریح کرد: استدلال معمولا از چند روش صورت می‌گیرد که نقل از آیات قرآن و روایات، استفاده از اطلاعات متخصصان آن رشته، استفاده از آمار و ارقام رسمی، استفاده از کتاب‌ها و سایت‌های رسمی و مقبولات و مشهورات عمومی از جمله آنهاست.
وی با بیان اینکه بهره‌گیری از روش ریشه غلط بودن سخن از روش‌های پاسخگویی است، خاطرنشان کرد: اگر طرف مقابل در زمینه موضوع اطلاع کافی ندارد باید با دادن اطلاع دقیق و تخصصی از منبع معتبر پاسخ او را داد و اگر اطلاعات طرف مقابل ناقص بود، قسمت صحیح سخن وی تأیید شود سپس ادامه آن را تکمیل کنیم و اگر اطلاعات غلط بود، پذیرش مطلب با فرض صحیح بودن و نشان دادن غلط بودن آن بهترین روش پاسخگویی است.
این مدرس دانشگاه افزود: مغالطه اشتراک لفظی از نمونه‌های مغالطات است که در این روش استفاده از كلماتي كه داراي دو يا چند معنا هستند، بدون وجود قرينه‌اي دال بر معناي موردنظر به‌کار گرفته می‌شود.
