کوروش قپانوری*
نوروز از نگاه اسطوره و علم
در یک نگاه عامیانه این نوروز است که تاریخ را روایت می‌کند، نه تاریخ نوروز را ! زیرا نوروز قدیمی‌ترین جشن آیینی است که در اقصی نقاط عالم دیده‌شده و در حافظه تاریخی ملت‌ها جای دارد. در خصوص پیدایش نوروز از نگاه اساطیری و شاهنامه فردوسی، جمشید اولین کسی بوده است که درروی زمین به پادشاهی رسیده است"جم" به معنی بزرگی است. نقل است که جمشید به هر مناسبتی که بر تخت می‌نشسته و در حضور مردم به‌کارهای نیک می‌پرداخته است.
دریکی از این مراسم که اتفاقاً با روز اول فروردین هم متقارن شده بود، تابیدن انوار خورشید بر تاج جمشید مردم را به وجد آورده، به‌طوری‌که مردم ناگهان بانگ برآوردند که جمشید یعنی "جم" درخشید، جمشید این روز باشکوه را که مردم به‌طور خودجوش وی را تکریم و تمجید کردند، برای همیشه روزی نو و میمون در زندگی خود تلقی کرد و هرسال این روز را گرامی داشت. بازهم از نگاه اساطیری، پیدایش نوروز از زمان پیدایش اولین انسان یعنی کیومرث مطرح‌شده است.
از نگاه دینی و مذهبی هم روایت مستندی وجود دارد که ایرانیان از گذشته‌های بسیار دور نوروز را گرامی داشته و جشن می‌گرفتند. چنانچه در اوستا، زرتشت پیامبر را به‌عنوان کسی که تقویم خورشیدی را به مردم هدیه کرد و اولین روز سال یعنی برابری روز و شب را به‌عنوان اعتدالین نوروز نامید و جشن گرفت، منشأ نوروز می‌دانند. نقل است که در زمان خلافت عمر بین خطاب، هرمزان استاندار خوزستان از شیرینی و خوانچه که گویا فالوده هم جزئی از آن بوده است برای علی بن ابی طالب (ع) فرستاد، حضرت علی ارسال تحفه پرسید؟
گفتند علت، فرارسیدن نوروز و عید ایرانیان است که در آن لحظه حضرت علی (ع) فرمودند: هرروزمان نوروز باد"کل یوم نیروزنا"
کوروش قپانوری برگرفته از کتاب [شناخت فرهنگ و اقوام ایران‌زمین]
منبع: تابناک
