وحید الوندی*
آنچه که امروز همه ما در فراز و نشیب های زندگی روزمره با آن برخورد می کنیم و بخش قابل توجهی از افکار و احساسات ما را به خود معطوف کرده، نه اخبار و اطلاعات موثق و صحیح بلکه شایعات، پندارهای شخصی و برداشت های خیالی هستند که رنگ حقیقت ندارند اما فقط به دلیل آنکه در فضای عمومی مطرح شده اند، توجهات را به خود جلب کرده و جریان سازی های بغضاً گسترده اجتماعی ایجاد می کنند.
یکی از آسیب ها و ناهنجاری های اجتماعی که سبب ساز دامن زدن به اختلافات گروهی، سیاسی و فکری، جریان سازی های مخرب رسانه ای، خدشه دار کردن اعتماد عمومی و ایجاد فضای غبار آلود در پی یافتن حقیقت شده است، طرح شایعات و شنیده ها و به اصطلاح، حرف و حدیث هایی هستند که آن ها را به عنوان اخبار صحیح غیر قابل خدشه و حقیقت محض در فضای افکار عمومی مطرح می کنیم و با ترویج چهره به چهره، دهان به دهان و رسانه ای آن به این معضل فراگیری می بخشیم.
اگر به سیل اخبار و اطلاعاتی که در چند سال اخیر از سوی بخشی از جامعه، رسانه‌ها، جریان‌ها و گروه‌های مختلف که در فضای جامعه مطرح‌شده‌اند نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم که بسیاری از اطلاعات و اخبار اساساً حقیقت و وجود خارجی نداشته‌اند و یا با برداشت‌ها و سلایق شخصی آمیخته‌شده و تحویل افراد جامعه داده‌شده‌اند و به‌مرورزمان واقعیت نداشتن این اخبار و اطلاعات اثبات‌شده است.
چه بخواهیم و چه نخواهیم، امروز شایعه‌سازی، شایعه‌پردازی و شایعه‌پراکنی به یکی از معضلات اجتماعی ما تبدیل‌شده که اثرات مخربی بر روی افراد مختلف اجتماع در سطوح مختلف داشته و دارد و جالب‌تر آنکه اگر کمی در گفتار، رفتار و عملکرد خود کنکاش کنیم خواهیم دید که خود ما نیز برخی اوقات به یکی از حلقه‌های زنجیره شایعه‌پراکنی و درنتیجه پدیده بدبین سازی عمومی تبدیل‌شده‌ایم.
در این میان فضای مجازی بستری به‌شدت مستعد برای رشد فزاینده شایعه‌پردازی و شایعه‌پراکنی است که گاهی اثرات مخرب آن به‌قدری وسیع می‌شود که احساسات، عواطف، غرور ملی و غیرت دینی یک ملت را خدشه‌دار کرده و مورد آسیب قرار می‌دهد و برطرف ساختن این اثرات سوء در بسیاری از اوقات غیرممکن است و در بسیاری از موارد نیز به سال‌ها زمان، انرژی و هزینه نیاز دارد تا ترمیم شود.
اگر افراد مختلف جامعه در معیارهای زندگی شخصی خود و دستگاه‌های فرهنگ‌ساز، رسانه‌های جمعی، مطبوعات و بخشی از جامعه که بر روی نگاه، زاویه دید و افکار عمومی اثرگذارند چارچوب قانونی و اخلاقی طرح اخبار و اطلاعات را به‌صورت خودخواسته رعایت کنند، چرخه آسیب‌زای خلق شایعه، شایعه‌پردازی و شایعه‌پراکنی به‌خودی‌خود در ایستگاه اول متوقف می‌شود و به یک سیل بنیاد برانداز، مهیب و غیرقابل‌مهار تبدیل نمی‌شود.
چه خوب است که هر شنیده‌ای را خبر، هر نقلی را حقیقت، هر اطلاعاتی را مستند، هر پندار و حدسی را معتبر و هر برداشت و سلیقه شخصی را وحی منزل ندانیم و آداب سخن شنوی، سخن‌دانی و سخنرانی را به‌گونه‌ای رعایت کنیم که از ایجاد جریان سازی های مخرب اجتماعی جلوگیری شود و افکار عمومی را درگیر مسائل غیرحقیقی و وهم برانگیزی نکند که سیر توسعه جامعه را دچار کندی و فرسایش می‌کند.
منبع: تابناک
