رضا قمری سرابی*
بانکداری ایران از دیروز تا امروز
بی شک در نیمه ی دوم قرن سیزدهم هجری شمسی که بانک و بانکداری به ایران راه پیدا کرد برای تحلیلگران بسیار دور از اندیشه بود که بتوانند وضعیت کنونی بانک و بانکداری ایران را پیش بینی نمایند,حرکت پر پیچ و خم نظام بانکی ایران از گذشته تا به امروز با فراز و نشیب فراوانی همراه بوده است در لابلای این فرازو نشیب بانکداری در ایران از انحصار دو یا چند بانک خارج شده و باعث به وجود آمدن بیش از ۳۶بانک و موسسه با سرمایه های خرد شده است.
این رشد انفجاری در به وجود آمدن این تعداد بانک و موسسه به نسبت جمعیت و فعالیت اقتصادی کشوری مانند ایران جای تامل دارد,در کشور هایی از قبیل ایران که بانکها جز ابزار های مهم اقتصادی می باشند و به صورت مستقیم در اقتصاد نقش بازی می کننده توجه به فعالیت و عملکرد آنها از اهمیت بالایی برخوردار است.
و از آنجایی که بانکها و موسسات مالی راه های پیاده سازی سیاست های اقتصادی دولت هستند نحوه ی فعالیت این ابزار های اقتصادی بر کیفیت پیاده سازی سیاست ها ی اقتصادی تاثیر می گذارد هرچند مسلما آشکار است پیاده سازی سیاست های مورد انتظار به وسیله ی ۳۶بانک و موسسه و هزاران بنگاه اقتصادی کار آسانی نیست زیرا سیاست ها و استراتژی های درونی هریک از این بانک ها و موسسات با با سیاست های اقتصادی مورد انتظار دولت بسیار متفاوت است و این امر موجبات نارضایتی دولت را از بانکها و موسسات خودکامه بسیار افزایش داده است,اما سوال اصلی این است آیا نارضایتی دولت و در بخش کوچکتر بانک مرکزی به حق است؟
مهمترین وظیفه ی یک مجموعه ی بانکی جذب سپرده های خرد و کلان و هدایت آن به بخش های سرمایه گذاری تولیدی,صنعتی,کشاورزی و...است اگر این امر به واقعیت به پیوندد نه تنها موجبات رشد و رونق اقتصادی را فراهم می سازد بلکه بانکها ابزاری مناسب برای پیاده سازی سیاست های اقتصادی خواهند بود.
اما قبل از پاسخ به این سوال که آیا دولت حق دارد از بانکها و موسسات ناراضی باشد باید علت بوجود آمدن بیش از۳۶بانک و موسسه و هزاران بنگاه اقتصادی را پاسخ دهیم؟ ....بی تردید می توان گفت عملکرد نادرست بانکهایی با سابقه ی فراوان که امروزه خود را مالک بانکداری در ایران و مادر بانکی ایران می دانند علت اصلی این آشفتگی و بی سروسامانی نظام بانکی می باشد به این دلیل که در سالهایی که عموم جامعه بدون توجه به دریافت سود تمام سرمایه های نقدی خود را در قالب سپرده های قرض الحسنه در بانکها به امانت می گذاشتند و سرمایه ای کم هزینه را در اختیار بانکها قرار می داد سیاست های نادرست این بانکها باعث شد تا به جای حرکت این سرمایه های کم هزینه به سمت بخش های تولیدی صنعتی و کشاورزی سر از خرید ملک های باارزش دربیاورد و در نهایت عدم پرداخت تسهیلات و تزریق صحیح نقدینگی زمینه ساز به وجود آمدن بانکها و موسسات مالی جدید شد.
دولت حق دارد ناراضی باشد اما از بانکها یی که با سیاست های نادرست گذشته ی خود باعث این آشفتگی و بی نظمی در نظام بانکی شده اند و نه بانکها و موسسات نوظهوری که تمام بار پرداخت تسهیلات, ارایه ی خدمات نوین بانکی و ایجاد بازار رقابتی را عهده دار شدند.
تنها درمان این آشفتگی در نظام بانکی اصلاح ریشه ای بانکهایی است که بیشترین و با ارزش ترین املاک کشور را در اختیار داشته و تن به فروش این املاک نمی دهند و با حرکت های زیرکانه توپ را در زمین بانکها و موسسات جدید انداخته اند تا تمرکز دولت و بانک مرکزی را از خود دور سازند بی شک فروش دارایی این بانکها توان پرداخت تسهیلات آنها را افزایش خواهد داد و شاید درمانی باشد بر زخم های عمیق اقتصادی که سیاست های نادرست گذشته بر پیکره ی اقتصاد این کشور وارد کرده است .
در صورت تحقق این امر می توان نحوه ی فعالیت و عملکرد بانکها و موسسات جدید را مورد بررسی و نقد قرار داد در غیر این صورت خرده گرفتن و فشار بر این بانکها و موسسات نشان از برخورد مغرضانه دولت و بانک مرکزی خواهد بود.
رضا قمری سرابی_کارشناس علوم بانکی , کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی مالی
منبع: تابناک
