دشت کبودراهنگ و قهاوند که روزگاری سرسبزترین دشتهای همدان بودند، در حال بیابانی شدن و ایجاد مرکز ریزگرد هستند و وضعیت فروچاله ها مانند غده سرطانی در پیکرشان روزبروز وخیم تر می شود.
کد خبر: ۲۶۳۷۷۶
تاریخ انتشار: ۳۱ تير ۱۳۹۵ - ۱۱:۵۶ 21 July 2016
دشت کبودراهنگ و قهاوند که روزگاری سرسبزترین دشتهای همدان بودند، در حال بیابانی شدن و ایجاد مرکز ریزگرد هستند و وضعیت فروچاله ها مانند غده سرطانی در پیکرشان روزبروز وخیم تر می شود.

به گزارش مهر ،  «مرگ دشت های همدان در راه است»؛ خبر کوتاه است اما نگران کننده چراکه فرو نشست زمین در چند نقطه از دشت های استان همدان به مرحله خطر نزدیک شده است اما همچنان برداشت بی رویه از طریق چاه ها ادامه دارد و هنوز بهره وری در بخش آب کشاورزی پایین است.

براساس بررسی ها ایران رتبه سوم برداشت آب را از منابع زیرزمینی در جهان دارد و نیمی از دشت های کشور ممنوعه و نیم دیگر نیز با اضافه برداشت مواجه اند اما این وضعیت در دشت های استان همدان زنگ خطر را به صدا درآورده است.

به گفته محققان منابع آب زیرزمینی پس از یخچال ها، دومین منبع آب شیرین موجود در جهان هستند و در نقاطی که آب های سطحی از جمله دریاچه ها و رودخانه ها وجود نداشته و یا غیرقابل استفاده باشند نیازهای آبی توسط منابع زیرزمینی برطرف می شود.

برداشت بی رویه از سفره های زیرزمینی دلیل اصلی افت سطح آب است

اما در این میان برداشت بی رویه از سفره های زیرزمینی دلیل اصلی افت سطح آب است و کارشناسان نگران تداوم این قصه تلخ هستند چراکه همچنان برداشت بی رویه از آب های زیر زمینی ادامه دارد و هنوز از مدیر و مسئول گرفته تا کشاورز و روستایی ابراز تأسف می کنند و سری به نشانه نگرانی تکان می دهند اما اقدام عاجلی دیده نمی شود.

گذشته از این موضوع آنچه اوضاع دشت های همدان را نگران کننده کرده است وقوع فروچاله هایی در اقصی نقاط این دشت هاست چراکه نشست یا فرونشستن زمین پدیده ای است که در اثر خالی شدن آب بافت های متراکم و لایه های زیرین سطح زمین رخ می دهد و در اثر آن سطح زمین به صورت تدریجی و در برخی موارد به طور ناگهانی فرو می نشیند.

به گفته کارشناسان این نشست باعث ایجاد ترک و شکاف هایی در زمین شده و باعث تاثیر روی الگوی جریان های زیرزمینی و سطحی، تغییر کیفیت آب های زیرزمینی، تغییر شکل سطح زمین، سیل خیزی مناطق ومشکلات بسیاری می شود که در نهایت دامن انسان و ساکنانش را خواهد گرفت.

استان همدان دارای ۱۳ دشت مستقل و مشترک است

براساس اعلام مسئولان استان همدان دارای ۱۳ دشت مستقل و مشترک است که براساس اعلام کارشناسان احتمال ایجاد فروچاله در تمامی آنها وجود دارد اما این احتمال در برخی دشتها همچون قهاوند و کبوراهنگ بسیار بالاست.

دشت های کبودراهنگ و قهاوند که در شمال استان همدان قرار دارند به سبب وجود اراضی کشت سیب زمینی و همچنین نیروگاه مفتح در رتبه نخست احتمال ایجاد فروچاله قرار دارد و از دشت های درگیر با این مشکل هستند به گونه ای که ضخامت رسوبات سفره آب دار در آن به حدود ۷۰ تا ۱۰۰ متر می رسد که خطرات بسیاری برای ساکنین و مخصوصا دانش آموزان در پی دارد.

در همین راستا کارشناس زمین شناسی استان همدان در گفتگو با مهر با بیان اینکه یکی از پدیده‌هایی که در سال‌های اخیر به یکی از بحران‌های خسارت‌بار کشور تبدیل شده و هرچند وقت یک‌بار نیز اخبار مربوط به این پدیده و خسارت‌هایش به گوش می‌خورد، پدیده فرونشست زمین است، گفت: فروچاله‌ها چندی است مهمان ناخوانده دشت‌های همدان شده‌اند.

علی محمدی با بیان اینکه فرونشست‌ها، فرورفتگی و نشست‌های ناگهانی سطح زمین با عمق قابل توجهی هستند که به دلایل طبیعی و انسانی رخ داده و گاهی با خسارات جانی و مالی نیز همراه هستند، گفت: با خالی شدن آبخوان، لایه هیدرولیک ضعیف شده و فشار آن کاهش می‌یابد که به همین دلیل زمین نشست کرده و فروچاله یا شکاف هایی در زمین ایجاد می‌شود.

علت اصلی ایجاد فروچاله‌ها برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی است

وی علت اصلی ایجاد فروچاله‌ها را برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی عنوان کرد و گفت: آب ماده هیدرولیکی است که به دلیل حجم و فشار خود، لایه‌های زمین را به صورت پایدار نگه می‌دارد.

محمدی با تاکید بر اینکه در صورت نبود تدبیر و مدیریت در زمینه آب، باید منتظر اتفاقات ناخوشایند زیادی بود، گفت: در دشت‌های استان همدان به ویژه کبودرآهنگ و فامنین فروچاله‌هایی بر اثر برداشت بی‌رویه آب ایجاد شده که جبرانشان غیر ممکن است.

در همین زمینه رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی همدان نیز در گفتگو با مهر از نابودی ۶۱ قنات در همدان خبر داد و گفت: در شهر همدان ۷۹ قنات وجود داشت که تنها ۱۸ قنات باقی مانده است.

ابوالقاسم سوزنچی با بیان اینکه ۹۰ درصد آب دراستان همدان در  بخش کشاورزی و مابقی در بخش‌های شرب و صنعت مصرف می‌شود، گفت: تاکنون ۲۶ فرو چاله در استان همدان شناسایی شده است.

باید از اضافه برداشت‌ها در استان همدان جلوگیری کرد

وی با بیان اینکه باید از اضافه برداشت‌ها در استان همدان جلوگیری کرد، گفت: در ایجاد فروچاله ها ۵۴ درصد به اضافه برداشت‌ها و ۲۶ درصد به برداشت‌های غیرمجاز مربوط می‌شود.

وی با بیان اینکه امروز مدیریت خشکسالی حرف نخست را می‌زند، عنوان کرد: اگر وضعیت به همین منوال پیش رود در آینده با مشکل جدی بحران آب در استان مواجه خواهیم بود.

فرماندار کبودراهنگ نیز در گفتگو با مهر پیرامون وضعیت دشت کبودراهنگ و وجود فروچاله در این دشت با بیان اینکه ۹۰ درصد آب در بخش کشاورزی استفاده می‌شود و باید برای مدیریت آب در این بخش برنامه داشت، گفت: تولید برخی محصولات در استان همدان در ایجاد فروچاله ها بی تاثیر نیست.

احسان قنبری با بیان اینکه جهاد کشاورزی باید کاهش تولید سیب زمینی در استان همدان را در برنامه قرار دهد، گفت: تولید محصولات پر آب بر از جمله خیار و هندوانه نیز باید مدیریت شود.

۱۹۰۰ حلقه چاه غیر مجاز در شهرستان کبودراهنگ شناسایی شد

وی با بیان اینکه استان همدان با بحران آب روبروست و در این راستا بروز فروچاله ها در دشت ها یک هشدار است، گفت: تاکنون ۱۹۰۰ حلقه چاه غیر مجاز در شهرستان کبودراهنگ شناسایی و ۳۶۰ حلقه چاه نیز در ۲.۵ سال اخیر مسدود شده است.

وی از برنامه ریزی برای کشت زعفران در شهرستان کبودراهنگ خبر داد و گفت: باید دیدگاه مسئولان در امور آب و جهاد کشاورزی به یکدیگر نزدیک شود تا حل مشکلات کم آبی سرعت بگیرد.

مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای همدان نیز در این خصوص به وضعیت فروچاله‌های شهرستان کبودراهنگ اشاره و عنوان کرد: فروچاله‌های جنوب شرقی روستای «کردآباد» از توابع شهرستان کبودراهنگ در سال های متمادی ایجاد شده است.

مهرداد عباس‌معین با بیان اینکه فروچاله و فرونشست‌ با هم متفاوت هستند، گفت: فروچاله یک پدیده زمین‌شناسی است که به طور ناگهانی در زمین‌هایی که سنگ کف منطقه آهک است، پدید می‌آید.

وی با بیان اینکه پدیده فرونشست به خاطر افت تدریجی زمین و تراکم خاک‌های اطراف ایجاد می‌شود، تاکید کرد: در سال‌های اخیر ۸ فروچاله با اعماق و قطرهای متفاوت با ۱۰ تا ۳۰ متر در منطقه کبودراهنگ  ایجاد شده است.

وجود فروچاله هایی در دشت جهان‌آباد با اندازه و عمق بزرگتر

مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای همدان به وجود فروچاله هایی در دشت جهان‌آباد با اندازه و عمق بزرگتر اشاره کرد و گفت: برداشت بی رویه از آب‌های زیرزمینی از دیگر عوامل ایجاد فروچاله‌ها است.

مدیرکل محیط زیست استان همدان نیز با بیان اینکه علت ایجاد فروچاله تخلیه مخازن زیرزمینی در دشتهای استان همدان است، گفت: دشت قهاوند و کبودراهنگ نیازمند اقدام فوری درمدیریت منابع آب است.

محمدعلی محمدی با بیان اینکه اگر برداشت بی‌رویه همچون گذشته ادامه یابد باید منتظر مشکلات بسیاری در دشتها بود، گفت: پس از فرونشست، زمین از نظر قابلیت ذخیره آب عقیم می‌شود و این امر سبب می‌شود تا آبی در منابع زیرزمینی ذخیره نشود.

باید برداشت آب با مدیریت صورت گیرد

وی با تاکید بر تغییر رویه در کشت محصولات کشاورزی عنوان کرد، گفت: برای برون رفت از مشکلات به دنبال مدیریت علمی آب بوده و برداشت آب با مدیریت صورت گیرد در غیر این صورت باید منتظر اتفاقات ناخوشایند دیگری نیز بود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای همدان نیز علت اصلی ایجاد فروچاله‌ها را برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی عنوان کرد و گفت: آب ماده هیدرولیکی است که به دلیل حجم و فشار خود، لایه‌های زمین را به صورت پایدار نگه می‌دارد.

مرتضی عزالدین عنوان کرد: با خالی شدن آبخوان، لایه هیدرولیک ضعیف شده و فشار آن کاهش می‌یابد که به همین دلیل زمین نشست کرده و فروچاله یا شکافهایی در زمین ایجاد می‌شود.

وی  گفت: در ۸ سال گذشته فروچاله‌ای در دشتهای همدان ایجاد نشده ولی احتمال اینکه هر لحظه فروچاله در همگی دشتهای همدان ایجاد شود وجود دارد.

با این تفاسیر افت سطح آب های زیرزمینی اگرچه یک مشکل جهانی است ولی به دلیل بالا بودن این بحران در کشورمان و به خصوص استان همدان بسیاری از دشت ها با پدیده نشست زمین مواجه شده و فروچاله ها حیات دشت ها را تهدید می کند که باید پیش از آنکه فاجعه ای رخ دهد به فکر پیشگیری از آن بود.
اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار